Τους φοβήθηκε κι ο Θεός ...

"κι ο Θεός κι εμείς .............

Σεπτέμβρης 1922...
     ημέρα Τετάρτη ... του μήνα 13 ...

"... όχι κόρη μου... δεν εφοβηθήκαμε ούτε το γείτονα, ούτε και το διπλανό μας...  να φοβηθούμε ποιον?... εκείνο τον Αλή που ήδενε, πάντα βράδυ αργά, το γάϊδαρο στο πέρα σοκάκι κι από την κούραση ήσερνε τα πόδια του και τον άκουγε η γειτονιά? Μα ' κείνος ήναβε κερί στο πανηγύρι του ' Αη Γιώργη... για.. εκείνη δα τη Νεβζαντέ?  Μια άκακη κόρη μου ήτο... ήμενε στην πέρα πέρα άκρη του χωριού... μακρινή  γειτόνισσα,  με 5 κόρες η δόλια... και μ΄έδωνε μαϊντανό σαν τον ελειβότανε η αννέ μου ... και κάνα αβγό... εκείνη δα ανησυχούσε πιότερο για το κατά πως θα επάντρευε τις κόρες της κι ήταζε τάματα στην Παναγιά...  'Οχι... τα τέρατα εφοβηθήκαμε... εκείνα που εξεβράστηκαν ξάφνου ομπρός μας... θηρία με ανθρώπου θωριά... εγεμίσε ο τόπος μίσος, φθόνο... και αίμα... τέτοιο μίσος και φθόνο σε μάτια ανθρώπου, κανενός μας ο νους δεν τα ήβανε ... μίσος, μαχαίρια, αίμα... ποταμός το αίμα... ποταμός και μας εγέμισε τα μάτια, τα σπίτια, τον τόπο... μας ήπνιξε... μας ρήμαξε..."                             

"Αχ κόρη μου ... αυτός που είπενε πως ο Σεπτέμβρης μελαγχολεί και κλαίει... δικός μας άθρωπος θα ΄τονε... βασανισμένος πρόσφυγας... πονεμένος... αλλιώς γιατί να τον ειπεί θλιμμένο... " 

"Μπα σε καλό σου για παιδί... άιντε...κουνήσου... πάαινε... 

Μη μου λες εμένα πως δεν θέλεις να πας στο σκολειό ... ακούς εκεί ... και τι θα κάμεις μου λες... μπα... να κάτσεις εδώ με εμέ να ακούς ιστορίες... πόσες ιστορίες πια να σου ειπώ... ουστ... άμε στο καλό κι εδώ θα είμαι σα γυρίσεις... 

"

"΄Ακου εκεί ... κακός λέει ο Σεπτέμβρης γιατί αρχινίσανε τα σχολειά και δεν θέλει η κυρία να πάει...που ακούστηκε... το σκολειό είναι χαρά... ωωωφου και να μπορούσα να γυρίσω πίσω... να πάρω το πάνω σοκάκι... να περάσω όλουθε έξω από τους κήπους των φατούρων, να φωνάξω τη Μαρίτσα, την Αργυρή... τη Σταματίνα... να κατηφορίσουμε για το σκολειό... και ν΄ακώ το διδάσκαλο να μας ομιλεί για τη σημαία, την πατρίδα, την Παναγιά και τους 12 αποστόλους... η σημαία, η Παναγιά, οι Απόστολοι όλα τα ίδια εμείνανε... μονάχα η πατρίδα ήλλαξε... αχ... κι ήλλαξε τόπο κι η καρδιά μας...  "
..........................

"Καλώς τη την κοκόνα μου... πώς επήγε η μέρα σου κόρη μου? 
"- Γιαγιά μου, καλά πήγε ...
εσύ είσαι όμως... στενοχωρημένη... γιατί? Γιατί ήταν σαν σήμερα ε? Μας το είπε ο δάσκαλος...  σαν σήμερα χαθήκατε... "

"Σας το είπε ο δάσκαλος? Μπράβο του του αθρώπου... πονεμένους θα ΄χει κι αυτός στη φαμίλια του... γι΄αυτό σας το ανέφερε... να τον ερωτήσεις την επαύριο από που κρατάει η σκούφια του... να μου το θυμάσαι... από τους πέρα τόπους θα κρατάει...  άστα τώρα τα παλιά κόρη μου... κάτσε εδώ και πες μου τα σημερνά... πως τα πέρασες? γύρισαν οι φιληνάδες σου? είναι καλά? Τα παλιά άσε να τα λέμε όταν θα βγει ο Σεπτέμβρης και θα πέσει η ζέστα του καιρού και θα χαμηλώνει νωρίς το φως της μέρας..."

"Μου το υπόσχεσαι γιαγιά ε? Πες μου πως θα μου πεις όλα όσα θυμάσαι..."
"Ναι κοκόνα μου, στο υπόσχομαι... θα στα πω και θα στα ματαπώ...
δεν θέλω να τα θυμάμαι μα και να ξεχαστούν δεν πρέπει ...

΄Αιντε ... έλα δώθε ... κοίτα, σου ΄χω φυλαμένη ταχινόπιτα και ασουρέ... 
έκανα κόλλυβα κόρη μου σήμερα... λίγα... για κείνους που δεν πρόφταξαν ... για κείνους που μαράζωσαν ... για όλους εκείνους απ΄τους χαμένους τόπους ...


Ταχινόπιτα

 

Χρειαζούμενα: Μαγιά του φούρνου, γάλα, ζάχαρη, αυγά, βούτυρο, λάδι, αλεύρι, ταχίνι, σουσάμι, κανέλλα

Επί το έργον:

Σε μια λεκανίτσα/μπωλ βάζετε το γάλα χλιαρό, προσθέτετε τη μαγιά και τη διαλύετε με το χέρι ... προσθέτετε  τη ζάχαρη κι ανακατεύετε... προσθέτετε τα αυγά, το βούτυρο μαλακό, το λάδι και μια πρέζα αλάτι, ανακατεύετε καλά, προσθέτετε και το αλεύρι... ζυμώνετε μέχρι η ζύμη να ξεκολλάει από τα τοιχώματα του μπωλ, την κάνετε μπάλα και τη σκεπάζετε ή με βρεμένη πετσέτα ή με μεμβράνη κουζίνας... την αφήνετε να φουσκώσει... εν τω μεταξύ ετοιμάζετε το μείγμα για τη γέμιση, δηλ. ταχίνι με ζάχαρη καλά ανακατεμένα... χρειάζεται ακόμη ένας κρόκος αβγού χτυπημένος με 2-3 κουταλιές πετιμέζι...
Παίρνετε τη ζύμη και την ανοίγετε με τον πλάστη σε μεγάλο και σχετικά λεπτό φύλλο... αν κολλάει όπως την ανοίγετε δεν έχετε παρά να την πασπαλίζετε με αλεύρι... όταν το φύλλο σας είναι έτοιμο, απλώνετε στην επιφάνειά του το μείγμα ταχίνι/ζάχαρη... στη συνέχεια φτιάχνετε, όπως σας βολεύει κι εσείς ξέρετε, στριφτάρια... τα αναδιπλώνετε όπως το σαρίκι, τα αλείβετε με το μείγμα αβγό/πετιμέζι, τα πασπαλίζετε με το σουσάμι και τα ψήνετε στους 180 βαθμούς για 25 λεπτά...

Καλή σας όρεξη
και προσοχή στις θερμίδες 

Καλά σας βράδια
Ε.-

Από την ΄Ενωση Βουρλιωτών

Το 1760 ιδρύθηκε το πρώτο σχολείο των ορθοδόξων των Βουρλών. Ως ιδρυτής αναφέρεται ο εγκατεστημένος έμπορος στη Σμύρνη Χατζηνικολής Χρυσογιάννης, ο οποίος καταγόταν από τη Μονεμβασία. Για την ίδρυσή του συνεισέφεραν και άλλοι ορθόδοξοι κάτοικοι της πόλης. Τα πρώτα πρακτικά του σχολείου συντάχθηκαν στη Σμύρνη, ενώ τα μεταγενέστερα στα Βουρλά. Όσον αφορά την ονομασία του σχολείου, αρχικά το συναντάμε ως Σχολείον της Παναγίας, λόγω των εισφορών και χορηγιών της εκκλησίας της Παναγίας για τη λειτουργία του εκπαιδευτηρίου. Αργότερα, από το 19ο αιώνα, εμφανίζεται ως Αναξαγόρειος Σχολή Βουρλών.

Αρχικά το σχολείο δεν είχε ιδιόκτητο κτήριο διδασκαλίας και στέγη διδασκάλων. Ο χώρος του πρώτου κτηρίου αγοράστηκε με έξοδα της εκκλησίας της Παναγίας κοντά σε αυτή. Εκεί το 1780 χτίστηκε το πρώτο μικρό κτήριο του σχολείου από το μοναχό δάσκαλο Καλλίνικο. Στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης δε λειτουργούσε. Το 1850 ανεγέρθηκε το νέο κτήριο δίπλα στο παλιότερο, με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Βιδύνης Κυρίλλου Μπαξελή και του Χατζή Νικήτα Μπάρμπογλου. Τα χρήματα για την ανέγερση συγκεντρώθηκαν από τις εκκλησίες της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου. Το κτήριο ήταν διώροφο σε σχήμα Π. Στις 20 Φεβρουαρίου 1892 χτίστηκε η δυτική πτέρυγα του σχολείου και εκεί στεγάστηκε το αρρεναγωγείο. Το 1908 θεμελιώθηκε και το 1910 ολοκληρώθηκε η ανατολική πτέρυγα. Η προσθήκη έγινε με συνεισφορά των κατοίκων λόγω της αύξησης των μαθητών. Μετά τις τελευταίες οικοδομικές εργασίες το σχολείο είχε μήκος 64 μέτρα, πλάτος 24 και ύψος 18. Διέθετε 16 αίθουσες. Το κτήριο είχε 2 προσόψεις, με μία είσοδο για το παρθεναγωγείο και μία για το αρρεναγωγείο. Στην περίοδο του πολέμου 1914-1918 το κτήριο χρησιμοποιήθηκε από τον οθωμανικό στρατό. Το 1916 βομβαρδίστηκε από τον αγγλικό στόλο. Η Αναξαγόρειος Σχολή επαναλειτούργησε μετά το 1918 μετά την αποκατάσταση των ζημιών. Το 1922 σταμάτησε η λειτουργία του σχολείου μετά την εκδίωξη του ελληνικού πληθυσμού της πόλης.

Αρχικά η Αναξαγόρειος Σχολή λειτουργούσε σύμφωνα με το σύστημα της Ευαγγελικής Σχολής της Σμύρνης και διέθετε δύο τμήματα, «Ελληνομουσείον και Ευαγγελικών εντολών», και «Πεζών και κοινών γραμμάτων παιδαγωγικόν», δηλαδή τμήμα ανάγνωσης, γραφής, αριθμητικής και γενικά των πρώτων στοιχειωδών γνώσεων. Το διδακτικό σύστημα που εφαρμοζόταν ήταν η αλληλοδιδακτική μέθοδος.

Αρχικά το σχολείο διέθετε τέσσερις επιτρόπους, αλλά αργότερα ο αριθμός αυτός ανήλθε σε επτά. Αυτοί ήταν υπεύθυνοι για την ομαλή λειτουργία του σχολείου.

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Αναξαγόρειος Σχολή περιλάμβανε αρρεναγωγείο και παρθεναγωγείο, όπου δίδασκαν 13 δάσκαλοι και 9 δασκάλες,32 και είχε περίπου 800 μαθητές.Στα 1921-1922 στο αρρεναγωγείο δίδασκαν 13 δάσκαλοι και 2 δασκάλες με 1.064 μαθητές, ενώ κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος στο παρθεναγωγείο της Αναξαγορείου Σχολής δίδασκαν 14 δασκάλες με 618 μαθήτριες.

Εκτός από την Αναξαγόρειο λειτουργούσαν και άλλα σχολεία στα Βουρλά. Το 1870 ιδρύθηκε το σχολείο του Αγίου Γεωργίου στον Κάτω Μαχαλά, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα λειτουργούσαν άλλα σχολεία σε διάφορες συνοικίες και τοποθεσίες της πόλης. Πολλά από αυτά, όπως η σχολή του Αγίου Χαραλάμπους στη συνοικία Σειρά, ήταν εξαρτημένα από την Αναξαγόρειο Σχολή. Το 1889 στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου του Ορφανού ιδρύθηκε σχολείο που ήταν εξαρτημένο από την Αγαθοεργό Αδελφότητα Ομόνοια. Το ακαδημαϊκό έτος 1921-1922 λειτουργούσε ως εξαρτημένο από την Αναξαγόρειο Σχολή το μεικτό σχολείο της συντεχνίας των κουρέων, που διέθετε τρεις δασκάλες, 105 μαθητές και 100 μαθήτριες.

Πολλά άλλα σχολεία λειτουργούσαν ανεξάρτητα και κάλυπταν τα έξοδά τους αποκλειστικά από τις συνεισφορές των συντεχνιών της πόλης. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονταν το σχολείο Μορτακίων, που ιδρύθηκε το 1888 και συντηρούνταν από τη συντεχνία των παντοπωλών, είχε δε στις αρχές του 1906 3 δασκάλους και 280 μαθητές, και το σχολείο των Υποδηματοποιών με 4 δασκάλους και 300 μαθητές. Στα 1921-1922 το ίδιο σχολείο λειτουργούσε ως μεικτό με 2 δασκάλες, 39 άρρενες μαθητές και 31 μαθήτριες, συνολικά 70 παιδιά δηλαδή, από τα οποία 36 ήταν νήπια.

Στις αρχές του 20ού αιώνα στα Βουρλά λειτουργούσαν τέσσερα ανεξάρτητα νηπιαγωγεία αρρένων με 480 νήπια και 8 άτομα προσωπικό. Επίσης ήταν σε λειτουργία άλλα δύο νηπιαγωγεία θηλέων με 200 νήπια, τα οποία ήταν προσαρτημένα σε παρθεναγωγείο.

Τον 20ό αιώνα στην πόλη ιδρύθηκαν και ιδιωτικά σχολεία. Το ένα ήταν της Αικατερίνης Λαμπρινίδου, όπου σπούδαζαν 30 παιδιά. Το άλλο ιδιωτικό σχολείο που ιδρύθηκε γύρω στα 1910 ήταν της Ευανθίας Βέργου με περίπου 50 μαθητές εύπορων οικογενειών.

Από το 1920 λειτουργούσε η Νυχτερινή Σχολή, που ήταν πλήρης αστική σχολή. Τα μαθήματα διαρκούσαν από τις 6 έως τις 9 το βράδυ και κάθε τάξη είχε 30-35 άτομα.

Από τους σημαντικότερους δασκάλους της πόλης ήταν ο Βουρλιώτης Ευγένιος, ο οποίος το 1770 δίδασκε στο σχολείο της Κάτω Παναγιάς των Κυδωνιών. Επίσης μπορούμε να αναφέρουμε και τον Κύριλλο, ιεροδιδάσκαλο Σμύρνης, τον Ιερόθεο, διδάσκαλο της συνοικίας Άνω Σμύρνης, και τον ιεροδιδάσκαλο Γαβριήλ «εκ Βρυούλλων».