Επειδή βρήκαμε νερό, δεν πιάσαμε και ψάρια ...

"Κοκόνα μου, κοκονίτσα μου ... με μπερδουκλώνεις... ΄Ολα μπρε θες να στα πω με μιάς; Δε γίνεται αυτό μωρ΄κόρη μου... ΄Ενα-ένα να τα λέμε ...΄Ενα σήμερα, ένα αύριο... ΄Ενα μυαλό το ΄χω ...παλιό κι αυτό, κοντά κουρκούτι πια... παιδεμένο και τυραννισμένο... πως να ενθυμούμαι τι έχουμε πει και τι έχουμ΄ αφήσει χωρίς να το ανασκαλέψουμε ... Βρες εσύ για τι να πούμε σήμερα ... γιατί εμένα θα μου πάρει ώρα... "

"Μμμμ... Δίκιο το ΄χεις... Στη μέση τ΄αφήσαμε...

Λοιπόν...

΄Ολα τα εμαγειρεύαμε κι όλα τα ετρώγαμε στον τόπο μας... ποδαράκια, τζιγέρια, ζαρζαβατικά και χορταράκια ήμερα και άγρια, καρπουλάκια, τραχανάδες, μακαρούνια, ξερά και φρέσκα τυριά, όσπρια, ψαράκια... ότι υπήρχε στο τραπέζι το σεβόμαστε... Δεν είχενε ... δεν μ΄αρέσει ... δεν ετόλμαες... Μαθημένοι στο σέβας, σεβόμαστε αυτό που είχαμε πολύ ή λίγο, αρεστό μας ή μη αρεστό μας ... σεβόμαστε τον ίδρω και τον κόπο του πατέρα... που ΄χε χυθεί για να γεμίσει το τραπέζι ... μα και τον κόπο της μάνας και την έννοια της να μας ταΐσει... κόπο είχενε κάμει για να το ψήσει... όπως και να ΄ταν μαγειρεμένο... ανάμεσα στα χίλια-δυο που ΄καμε...όλη τη μέρα έτρεχε... δεν είχε μόνο αυτό να κάμει... δεν είχε μόνο το φαΐ να φροντίσει και μας να εταΐσει... 

Δεν τη θυμάμαι άρρωστη την αννέ μου ... Πάντα όρθια, σβούρα, ούτε στιγμή να μη στέκει ... με την μπροστοποδιά και με τα μανίκια ανασκουμπωμένα... Τις πιο πολλές φορές, σοβαρή... Μας εκοιτούσε κι εκατέχαμε τα κέφια της... Μα εκείνο το φως που είχε στα μάτια, δεν το ξεχνώ... Είτε άγρια μας εκοιτούσε, είτε με γέλιο... πάντα ένα φως τα φώτιζε! ΄Ολα μάς τα εμαγείρευε ...  Φαγάκια, ψωμιά, κουλούρια, ροσόλια, γλυκά... όλα στο σπίτι με τα χέρια καμωμένα... μ΄αγάπη, με κόπο, με έννοια... Σχεδόν πάντα, καμωμένα μάνι-μάνι για να προλάβει... Μόνο στις γιορτάδες άλλαζε, μαλάκωνε κι ημέρωνε ο τρόπος της στο μαγερειό... Τότες έπαιρνε το χρόνο της και στολίδια ζηλευτά έβγαιναν όλα απ΄τα χεράκια της... Ουυυυ μέρες πριν εμάζευε τα υλικά... χώρια αυτά που πάντα υπήρχανε στο σπίτι... πρώτο-πρώτο αναζήταε το πιο καλό βούτυρο... ύστερις παραγγελιά τα δυσεύρετα μπαχαράτ και φυσικά το καϊμάκι... Εμέτρανε με το μάτι τα ξύλα και τις βέργες, το κάρβουνο... Συγύριζε το μαγερειό, στίβιαζε σε πρώτη θέση τα τζετζερέδια και τα τεψιά... Μετά έστρωνε κι εμάς... θέλανε ξελίκισμα οι σταφίδες, σπάσιμο τα καρύδια και τα μύγδαλα... Δεν μας πολυήρεσε ο στρίμωγμα μα εκεί αναλάμβανε η νενέ μου... εμείς ξελικίζαμε κι εκείνη ανιστορούσε... παλιά και διάφορα... απ΄άλλους τόπους, περίεργα... που άλλα τα είχαμε ακούσει κι άλλα όχι... Η μάνα πάντως, μέρες ασχολιότανε και μέρες πέρναγε στο μαγερειό ... και μέρες εμοσχοβόλανε το σπίτι ... ΄Ηθελαν χρόνο πολύ για να φτιαχτούν τα γιορτινά φαγιά και τα γλυκά... Είχε να κάμει όχι ένα και δυο τεψιά... μα πάμπολα... Να για το σπίτι, να για τους άπορους, να για τους άτυχους που είχαν πένθος, να για τις θειάδες, να για τις γιαγιάδες, να για τις γειτόνισσες... Μέρες ήκαιγε ο φούρνος...

"Κι εσύ να είσαι στη νηστεία... Α, βέβαια! Πάντα πριν τις μεγάλες γιορτάδες είχε νηστεία... Τότε παιδιά, δεν εκαταλαβαίναμε γιατί ήπρεπε να περιμένουμε για να φάμε τα καλούδια που μέρες μας εσπάγανε τη μύτη... ΄Ετσι κι εγώ, μια φορά ερώτησα τη νενέ μου ...

"- Γιατί νενέ δεν μπορούμε να φάμε όπως θέλουμε κι ότι θέλουμε ... γιατί  νηστεύουμε πάντα πριν τις γιορτές;"

"Κόρη μου, πρώτ΄απ΄όλα... νηστεύουμε για να νιώσουμε την πείνα που νιώθει αυτός που δεν έχει να φάει ... Νηστεύουμε για να νιώσουμε την έλλειψη και να σεβαστούμε μιας το Θεό που μας δίνει τόσα καλά, μιας τον κόπο της γης να τα μεγαλώσει, μιας τον κόπο του πατέρα που μοχθεί και μιας της μάνας που μας φροντίζει... Νηστεύουμε και για να τα λαχταρίσουμε... Σίγουρα είναι νόστιμα μα πρέπει και να τα εχτιμήσουμε... Σαν τα ΄χεις κάθε μέρα, δεν τα εχτιμάς το ίδιο ... Νηστεύουμε και για να ξεχωρίσουμε τις γιορτές και τις σχόλες απ΄ τις καθημερνές... Δεν είναι βλέπεις όλες οι μέρες το ίδιο... Υπάρχουν οι κακές μέρες... να, σαν κάποιος φεύγει για τα καλά ή για τα μακριά... υπάρχουν οι καλές, να, σαν κάποιος γυρίζει απ΄τα μακριά ή σαν έχεις καιρό να τον ειδείς ... Κι είναι οι καλές σα γιορτές... χωρίς προτινή νηστεία... Υπάρχουν όμως και οι κακές... Κι οι κακές ακόμα, το εξέρεις πως έχουν τα δικά τους φαγιά κι αντέτια... 

Νηστεύουμε κόρη μου γιατί σαν κάτι το έχεις κάθε μέρα, το βαριέσαι... Σαν σου λείψει, τότες ναι... το εχτιμάς περισσότερο ...Σαν κάτι το τρως μια-δυο φορές το χρόνο, περιμένεις με λαχτάρα τον καιρό για να το φας... Είναι βέβαια κι άλλη η ώρα ... χειμώνα έχουμε στο γενέθλιο του Χριστού, άνοιξη στην ανάστασή Του... Τα φαγάκια είναι άλλα ... μα η νηστεία είναι μια... η ίδια πάντα...  "

"Νηστεύεις για το Θεό... νηστεύεις για τα θεία... νηστεύεις για υγεία... ΄Ετσι είχαμε μάθει εμείς... Αλλά, κόρη μου,  σαν είσαι κοπέλι βλέπεις τη νηστεία βάσανο... μετά τη βλέπεις υγεία...  κι αργότερα ακόμα, στα γερατειά γίνεται υποχρέωση... 

Εζαλιζόσουν πάντως στις γιορτές με τις μυρουδιές... βανίλιες, μαχλέπια, μοσχοκάρφια, κανέλλες... κι εσύ να μυρίζεις ... μόνο να μυρίζεις και σα το χαϊβάνι, να λιγώνεσαι... Αλυσίβα, πετιμέζι, κρασί... αλεύρι, μέλι, ζάχαρη... σε πρώτη διάταξη... Το στόμα νηστεία, το μάτι  γεμάτο... Μωρ΄όλος ο μαχαλάς εμοσχοβόλανε ... Το σχολειό κλειστό ... ελυσσούσανε έξω τα κοπέλια στο παιχνίδι... να ξεχνιούνται να μη λιγουρεύονται ... Οι μεγαλύτεροι έκαμαν υπομονή, οι γεροντότεροι, παρά δεν έδιναν... ΄Ενα φιντσάνι τσάι ή γάλα κι ένα παξιμάδι έχεις ανάγκη στα γηρατειά... η νηστεία θα σε πειράξει; "

Μια ακόμη ... άλλη άποψη ...

"Πάρε το χαλβά και άιντες πάμε να τα πούμε...
κι άκουε τώρα να δεις, πως και τι για τα μπαχαρατί ...

Βασίλισσα όλων των μπαχαρατί, είναι μία κι είναι η μαστίχα, κόρη μου... και σ΄όλες τις γιορτές κυρά μονάχη... Για σκόνη, για κόμποι, για δάκρυ...όλες οι νοικοκυράδες πρώτη και καλύτερη την είχανε... Κι όλα όμως τα μπαχαρατί την εζηλεύγουνε... Η μαστίχα έχει εκείνο το ένα άρωμα που σαν το γευτείς ή το μυρίσεις, δεν το εξεχνάς ποτέ σου... Δίνει και ξέχωρο άρωμα μα και μια γεύση πανώρια... Γλυκάκια, λοκούμια, καφές, ρακί, νερό, κρασί, ψωμάκι, φαγάκι, παξιμαδάκια, ... με μια στάξη μαστίχα γίνονται άλλο πράμα... Βάρσαμο είναι για το στόμα... καταπραϋνει τις άφτες, ανεβάζει αίμα στα ούλα, λάμπει τα δόντια, κάμει την ανάσα για φιλί... Και φάρμακο πρώτο είναι για το στομάχι... χωνευτική πολύ...  Ο πάππος μου ήλεγε πως ο μεγαλύτερος, εκείνος που εδοκίμαζε  τα φαγιά του Σουλτάνου... πετυχημένα να δει αν είναι κι άξια για την αφεντιά του και δηλητηριασμένα μην τύχει και είναι, ο Τσεσνιτζί Μπέης, είχε βρει κι επαρασκεύαζε ψωμί με μαστίχα που επροκαλούσε ρέψιμο στην αφεντομουτσουνάρα του Σουλτάνου και του εξεφούσκωνε τη στομάχα... και τον ήκαμε τον μπουνταλά... τσαχπίνη κι έτοιμο για το βράδυ... 

 

Δεύτερη στη σειρά κι αρχόντισσα, η κανέλα... Μια φλούδα δεντρού είναι και δεν σου εγεμίζει το μάτι μα θαματουργή  ΄ναι! Ταιριάζει σε γλυκάκια, φαγάκια, ψωμάκια, σε φρούτα, σε ροσόλια, σε ποτά, κατημέρια...  ΄Ολα όμως τα μπαχαρατί θέλουν μέτρο... Δεν βάνεις όσο να ΄ναι κι όπου να ΄ναι... χάνει τη χάρη του έτσι και το μπαχαράτ... και το φαγάκι. Η νενέ μου έλεγε πως σε πρώτη χρήση την είχανε πάντα ... οι φαρμακοτρίφτες, οι μάγισσες κι οι γητεύτρες ... Σε πονηρή χρήση ... ήταν για τους άντρηδες... τους τραβάει λέει και τους λιγώνει... για τούτο και την εβάνανε στ΄αρώματα των γυναικών... Σίγουρα πάντως το κάμει αλλιώτικο το φαγάκι... το ίδιο και τα γλυκάκια... Το μήλο και τ΄απίδι πασπαλισμένα με κανέλα και γλυκό κρασί,  εσυνηθίζαμε και τα εγευόμαστε συχνά... τα επροσφέραμε και κέρασμα -κι ήταν εκτιμητέα- σαν δεν υπήρχε άλλο κάτι στο σπίτι... Και στο χαλβά, η κανέλα πρώτη... παρέα με σησαμάκι μπόλικο... Η κανέλα αγαπάει το μέλι ... να θυμάσαι... όπου υπάρχει μέλι, η κανέλα πρώτη ...

Μετά, έρχεται η βανίλια... Το νου σου... βανίλια κι αλάτι χωριό δεν κάμουν... Ανάρμοστη είν΄ ετούτη με τα φαγάκια... όμως είναι απαραίτητη στα ροσόλια, στις μαρμελάδες, στα γλυκίσματα και στα γλυκάκια. Μερικοί την εχρησιμοποιούσανε και στα τσάγια και τ΄ αφεψήματα... Τα μεγάλα πασταχανέ... της Σμύρνης μας, έκαιγαν βούτυρο με βανίλια και ζάχαρη για να αναστατώνουν τις γειτονιές... το κάμανε δηλαδής για να τραβούνε πελάτες... όπως σε τραβά και πεινάς κι ας είσαι και χορτάτος, η μυρουδιά απ΄το ψωμί που ψήνεται ...Τα κοπέλια ετρελαινόντουσαν...  κι εγυρεύανε παράδες, σε παπούδες και νενέδες... για ντοντουρμάδες, ζαχαρωτά και υποβρύχιο...

Το μαχλέπι, αυτό κι αν έχει ευωδιά... η ψυχίτσα απ΄τα τοσα δα να κουκουτσάκια της αγριοκερασίτσας είναι... Εγώ, σαν το έμαθα, θάμαξα... δεν το επίστευα... Το βράζαμε, φάρμακο για το βήχα... τον ήκοβε κι εξεκόλαε το φλέμμα απ΄το λαιμό ... Δεν το ξεχνώ... το βάναμε μόνο στα τσουρέκια και σε κάνα κουλουράκι... αντάμα με το φρέσκο το βούτυρο...

Το γραικόχορτο (μοσχοσίταρο)  τρανό... νοστιμιά πρώτη... το βάναμε πρωτίστως στο ψωμάκι... έδινε ένα ψωμάκι απαλό... Δηλαδή εκοπανούσαμε τους σπόρους του, αλευράκι τούς εκάμαμε κι εζυμώναμε... Τους εβάναμε πολύ στους τσορμπάδες, στα βραστά κρεατικά και στη σαλάτα... Στη σαλάτα το βάναμε και πράσινο, φρέσκο ... Κι εκεί που πλούτιζε μ΄άρωμα τον κόσμο ήταν στον παστουρμά... στο τσιμένι... το κόκκινο ρούχο που ντύνει τον παστουρμά είναι... όλο από μπαχαρατί φτιαγμένο και δίχως γραικόχορτο, τσιμένι δε νοείται ... γνωστό απ΄τα παλιά χρόνια, το ξέρανε οι ΄Ελληνες οι αρχαίοι... το εβράζανε και το πίνανε κι ονειρευόντουσαν άλλους κόσμους, ξωτικά και νεράιδες... τροφή ήταν για τα ζωντανά ... κι οι μάγισσες το δίνανε στους μπουνταλάδες άντρες για να ζωντανέψουν...

Την πιπερόριζα, άσε την για τις σάλτσες ... 
τις αρωματίζει, τις ζωντανεύει, τις κάμει 
πικάντικες... Στον τόπο μας... εκεί απέναντι... 
με πιπερόριζα αρωμάτιζαν το σαλέπι ... 
και το νεράκι το καλοκαίρι...

 

Το μοσχοκάρφι και το μοσχοκάρυδο, το βάνεις στα κοκκινιστά φαγάκια σου... μα βάνεις λίγο... σαν σου πέσει περισσότερο το δηλητηριάζεις το φαΐ... και πικρό σού γίνεται και βαρύ βγαίνει... Με γαρουφαλόλαδο εγιατρεύαμε τον πονόδοντο... και το μοσχοκάρφι πάνω στον μπακλαβάκι και στ΄αμυγδαλωτό δεν ήλειπε ποτέ... και  το πορτοκάλι πάνω στο τραπέζι για πάνω στη σόμπα, μοσχοκαρφωμένο, αρωμάτιζε τη σάλα τους χειμώνες...

Η μπάχαρη, είναι σα δυο μπαχαράτ μαζί... ζευγάρι... κάτι από κανέλα έχει και κάτι από μοσχοκάρφι... Λίγους κόκκους βάνεις κάθε φορά... ταιριάζει σε φαγάκια μαγειρεμένα με κρασί ή ξύδι... και στο κυνήγι όπου πρέπει να μαρινάρεις το κρεατικό για να μαλακώσει... τ΄αρωματίζει και το κάμει πικάντικο...

Το κάρδαμο, για καλύτερα το βάνεις στις σαλατίτσες, φρέσκο... Γαργαλάει τη μύτη, ανοίγει την όρεξη, αρωματίζει το στόμα... καρδαμώνει... στο Μισίρι, φρέσκους κόκους βάνουνε στον καφέ τους... τους ξερούς σπόρους εμείς τούς εκοπανούσαμε, εκάναμε τον κακουλέ κι αρωματίζαμε τα κουλουράκια, πιτίτσες και γλυκάκια...

Το σαφράνι, κρόκο το λένε αλλιώς...  αρωματίζει και χρωματίζει... Είδες ποτέ σου σαφρανολούλουδο κόρη μου; Σα ζωγραφιά είναι... κι απ΄ το μέσα της χύνονται κλωτσίτσες κόκκινες... Με αυτές τις κλωστίτσες βάφεται το πιλάφ...  χρυσαφένιο γίνεται ... το εβάναμε και σε ποτά και σε γλυκά... 7-8 κλωστίτσες βάνεις μέσα στο νερό αποβραδίς, το πρωί το πίνεις... καθαρίζει το αίμα σου και παίρνει τα δηλητήρια απ΄όλο σου το κορμί... Εμείς αγοράζαμε το ελληνικό σαφράνι... κι ας ήταν ακριβό! Τον καλύτερο  κρόκο τον βγάνει η ελληνική γη... στα βορινά, ψηλά στην Κοζάνη...  ΄Ολοι τον εξέρανε και τον επροτιμούσανε... 

Ο γλυκάνισος αρωματίζει πιότερο ψωμάκια και κουλούρια... μα τον εβάνεις, μόνο όχι συχνά, και σε σάλτσες και στα πιοτά... Μερικοί τον εβάζανε και στο ρύζι... μόνο εμείς... δεν το ΄χαμε συνήθεια... Βοηθά στη χώνεψη... και πιότερο απ΄όλα, να το θυμάσαι, βοηθά τα μωρά να καλοκοιμούνται... καταπραΰνει   τους πόνους στο κοιλιδάκι των... κι έχουν πολλούς... Να ξέρεις... σαν τον εβράσεις και τον επιείς απαλαίνει τους πόνους της κοιλιάς, όχι μόνο των μωρών, όλων εμεγάλων κι εμικρών... 

Και τι να ειπείς για το σησαμάκι και μαυροσήσαμο ... δυο ίδιω ειδώ χάρη... άσπρο το ΄να, μαύρο τ΄άλλο ... μυρωδάτα και τα δυο... σταλαματίτσες που ταιριάζουν με όλα... σε ψωμάκια, γλυκάκια, φαγάκια, κατημέρια, λουκούμια, τηγανίτες, λουκουμάδες, τυριά, σαλατίτσες... δαγκώνεις τ΄άσπρο και γλυκαίνεσαι... δαγκώνεις το μαύρο και μπερδεύεσαι... γεύση σού φέρνει σε κίμινο και σε κάνει ν΄αναρωτιέσαι... 

  

Κι έχομε και τη δάφνη, φύλλα ξερά την έχουμε και τη φυλάμε στα σκοτεινά ... τη βάνουμε σα μαγειρεύουμε φακή, στιφαδάκι, κρεατικά, κυνήγι... ετούτη δα πάει με το μπαχάρι ... τη βάνουμε στις πιταρίδες και στις ξερές σταφίδες... τις κρατεί μαλακές, τις απαλαίνει ... Στον τόπο μας την εβάναμε με ζάχαρη στο βάζο... κι έπαιρνε η ζάχαρη μια ωραία απαλή μυρωδιά ... με τη δαφνένια ζάχαρη κάναμε γλυκά... τη βάνανε και στ΄αρώματα και να ξέρεις πως δυναμώνει και σκουραίνει τα μαλλιά... ή τη βράζεις και πλένεις με το νερό τα μαλλιά σου ή με το λάδι της, το δαφνόλαδο... παστώνεις τα μαλλιά σου, τα τυλίζεις με πεσκίρι όση ώρα σού βολεύει ή όσο νοικοκυρεύεις... μετά τα πλένεις και με ξύδι, τελευταίο χέρι, τα ξεβγάνεις ...για να μείνουν αιώνια μαύρα... Κι οι άγριες οι δάφνες εστολίζανε δρόμους κι αυλές...  στο Μπουρνόβα, στο Μπουτζά και στα Βουρλά ... τον τόπο μας ... 

Τ΄αρισμαρί (δενδρολίβανο) μυρίζει γερά-καλά και το βάνεις στις πατάτες του φούρνου και στο σαβόρο... μ΄αρέσει και δεν μ΄αρέσει... σαβόρο ψάρι ετρώγαμε στις μέρες τις άσχημες, στις παρηγοριές ... γι΄αυτό και δεν το θέλω πολύ ... η μυρουδιά του με βαραίνει με κακές μνήμες... Στον τόπο μας ελέγανε πως τ΄αρισμαρί είναι δυναμωτικό για τα μαλλιά ... δυναμώνει τα ριζά τους και δεν τ΄αφήνει να ξεκολλούν, να πέφτουν... Πολλοί το εκάμανε στεφάνια και τα εκρεμούσανε στις πόρτες τους στολίδι ...

Το βασιλάκι πάλι ... ναι, μπρε ο βασιλικός- η νενέ μου τον έλεγε βασιλάκι- είτε μακρόφυλλος, είτε κατσαρός, είτε πλατύφυλλος, είτε μαβής είναι ... βασιλιάς της ευωδιάς είναι ... γι΄αυτό και τον ελένε βασιλικό, αμέ ... Αρωματίζει μακαρούνια, σάλτσες, κιμάδες, πιτίτσες, ελίτσες, ελιές... Τον εφυλούσαμε, στο λάδι, φύλλα... το μύρωνε... και το εβάναμε στα φαγάκια το χειμώνα... Ελέγανε  πως βοηθάει και το μνημονικό και πως... Ελέγανε και κάτι άλλο μα δεν ενθυμούμαι τι ... Στολίδι μονάχο... βολικός... παντού φυτρώνει, όπου και να τον εβάλεις... και φουντώνει ... κι ευωδιάζει απλόχερα σ΄αυλές, περβάζια, παραθύρια... Τον κάμει μάτσο κι ο παπάς κι αγιάζει τα νερά... και

τα σπίτια και τις κεφαλές μας ...

Αμέσως μετά το βασιλάκι, σειρά έχει ο βάρσαμος... και δυόσμο τον ελέμε... κι είν΄η δεύτερη ευωδιά του κόσμου αυτός... κι αυτός φουντωνει, πράσινος, βολικός... κι απλόχερα φυτρώνει παντού... και στολίζει κι ευωδιάζει κι αρωματίζει έμορφα τα φαγάκια, τα ψωμάκια, τις πιτίτσες, τις σαλάτες, τις σάλτσες... Δυναμωτικός είναι, χωνευτικός είναι... πολεμάει τον κεφαλόπονο, ηρεμεί το έντερο... Και καλός για τις γυναίκες που πονάνε στα έμμηνα...

Κοντά στο βάρσαμο πάει ο άνηθος ... τα ίδια χαρίσματα με το δυόσμο έχει ... ντολμάδες δίχως άνιθο, δε νοούνται ...άνηθος και μάραθος πάνε παρέα... μοσχομυρίζουν τις χορτόπιτες, τις ελιές και τις ελιόπιτες, τα τουρσού, τα ψαρικά... στολίδι στις σαλάτες...

Το θυμάρι τώρα, το βάνουμε και στο κρέας και στο ψάρι ... στα σουτζούκια, στη σάλτσα της ντομάτας και στα τουρσού και στις ελιές ... κάμει καλό στο κρύωμα... μαλακώνει το βήχα, ανακουφίζει το στομάχι, αποκόβει το τσιρλί... το λάδι του, άξιο φάρμακο για μας τους γεροντότερους που υποφέρουμε από γεροντικά... ρευματικά κι αρθριτικά... σαθρά πια τα κόκκαλα μα βοηθάει... 

Τη χρυσή ρίζα, την ελέγαμε κουρκουμά (κιτρινόριζα)... ξεραίνεις τη ρίζα, τη φουρνίζεις, την κοπανάς... σκόνη γίνεται, της ζωντανής όχρας το χρώμα έχει... λαμπερό...  τον μαγειρεύεις με το λίπος και με το λάδι ... τ΄αρωματίζει ... αρωματίζει τα κρέατα ... μαζί με το σινάπι κάμει τη μουστάρδα που ταιριάζει κι αυτή με τα κρέατα... Αρωματίζει τα όσπρια, τις σάλτσες και τις σαλάτες... 

Το κόλιανδρο (κορίανδρος) φρέσκο μοιάζει με τον μαϊντανό... έχει άρωμα και γεύση δυνατή κι όλα τα φαγάκια τ΄αρωματίζει και τα νοστιμίζει ... Το βάνουν και στ΄αρώματα και  κάτω στο Μισίρι (Αίγυπτος) βάνουνε σπόρους του στον τσάι και στον καφέ τους ... Το κατέχουν και το μαλάζουν κι οι μάγισσες σαν κάμουν γητειές με φίλτρα...

Το κύμινο, πάει με τους κιμάδες... με τα όσπρια, στις χορτόσουπες... ανοίγει την όρεξη... βραστάρι το δίνουμε στις λεχώνες για να κατεβάσουν γάλα ...

Στον τόπο μας, βασιλεύαν όμως τα πιπέρια... μαύρα, άσπρα, κόκκινα, πράσινα ... ανοίγουν την όρεξη, δυναμώνουν τη γεύση, βοηθούν στη χώνεψη... πολεμούν τα μικρόβια... συνοδεύουν τα μεζεκλίκια... τραβάνε κρασάκι, φέρνουν γέλιο... και φτάρνισμα... Κοπέλια το είχαμε παιχνίδι... λίγο πιπέρι στο χέρι κι εμετρούσαμε πόσες φορές εφταρνίζονταν ο καθένας μας...

 Στο σπιτικό μας, αγαπούσαμε το μπούκοβο... μόνοι μας το εφτιάναμε απ΄τα τουρκάκια που στολίζανε τις γλάστρες μας... τα μαζεύαμε, τα επερνούσαμε σε κλωστή, τα ξεραίναμε στον ήλιο και τα εκοπανίζαμε στο χαβάνι... Μπουλουγούρ ή τραχανάς κόκκινος με μπούκοβο το χειμώνα το φχαριστιόμαστε όλοι μας... ΄Αλλο πράμα η σάλτσα με το μπούκοβο, άλλο πράμα ο καυτερός τσορμπάς (σούπα)... Ο πάππος μου το ΄τρωγε με τις φούχτες... Θυμάμαι τη νενέ μου να του μουρμουρίζει -μόνο εσύ θα φας χριστιανέ μου; θα φάνε κι άλλοι που δεν το θέλουν με τη φούχτα...- γιατί έβανε μπούκοβο πάντα και παντού...

 
 Δώρο της φύσης η ρίγανη... ξορκίζει το χοιρινό... πάει και σ΄άλλα πολλά... πάει και στα ψάρια... μα το χοιρινό τη χρειάζεται περισσότερο απ΄όλα ... Κι αυτή είναι φάρμακο για τα έμμηνα... βοηθά το αίμα να φύγει, να κυλήσει εύκολα, να μην πονάς... Η νενέ μου έλεγε πως οι πλούσιες κυράδες την έβαναν στο ζεστό νερό σαν έπαιρναν το μπάνιο τους όχι για κοκεταρία κι άρωμα αλλά και γιατί κάτι έκαμε κι άρεσε πολύ στους άντρες τους...

Το σκορδάκι ... τώρα πως να το πω... μπαχαράτ ή βότανο ή ζαρζαβατικό... ΄Αιντες... ας το πω κηπευτικό ... Ξερό μπορείς να το ειπείς και μπαχαράτ... Και που δεν πάει και με τι δεν ταιριάζει... καρντές με το κρεμμύδι μ΄ακόμα πιο δυνατό... φρέσκο για ξερό, έχει γεύση κι άρωμα... δυνατό... άρωμα γι΄αυτούς που τους αρέσει και μυρουδιά γι΄αυτούς που δεν αρέσει ... στους περισσότερους αρέσει ...  κι είναι φάρμακο...  οι γεροντότεροι το έτρωγαν ωμό για να μην τους κατέβει ο κουσουράς τους ... νεότεροι το αποφεύγαμε σαν πεταροογαμπρίζαμε... Αμέσως σε καταλάβαινε η μάνα σου, πως κάτι τρέχει, σαν ήλεγες πως δε θέλεις σκόρδο να φας... Φάρμακο στη μυρωδιά του είναι όμως ο μαϊντανός... σαν δεν θέλεις να μυρίζεις, μάσα 2 κλαράκια φρέσκο μαϊντανό ... κι ένα κουταλάκι ζάχαρη σαν μασήσεις χάνεται η μυρουδιά του... Στο λάδι το φυλάς και το ΄χεις καιρό... και σαν δεν θέλεις να το φας... χρησιμοποιείς το λάδι ... Στο ξύδι το φυλάς τουρσού ... κι ο πατσάς χωρίς σκορδο-στούμπι, έναν παρά δεν κάμει ...

Κόρη μου, η κουζίνα θέλει αγάπη ... μαγείρευέ τα όλα τα φαγάκια μ΄ αγάπη και θα ειδείς... οι αγαπημένοι σου θα τα ευχαριστιούνται... οι υπόλοιποι θα σε θαυμάζουν.... σαν τα μαγειρεύεις με αγάπη κι έγνοια ... θα ΄ναι πετυχημένα... και σαν προσέχεις τη στάξη και τη μίξη των μπαχαράτ της Ανατολής θα σε θαυμάζει η Δύση...

Τί λες... δεν πάμε δα να φάμε μια ακόμη κουταλιά  χαλβά να ματαγλυκαθούμε λίγο... Μάλλιασε η γλώσσα μου μα κι άνοιξε η όρεξη μου μ΄ όλα αυτά που μελετήσαμε... πες-πες όμως παρωρίσαμε... και δεν είναι ώρα για φαγιά..."


Καλά σας βράδια


Ε.-

"Σου λέω κόρη μου, βότανα και μπαχαρατί είναι σχεδόν το ίδιο... Δεν έχει άδικο ο κόσμος που τα μπερδεύει ...

Τα χλωρά τα λες βότανα, αρωματικά... τα ξερά, τη σκόνη, τους καρπούς ... τα λες μπαχαρατί ...
ο βασιλικός,  τί θα ειπείς πως είναι ... μπαχαράτ ή βότανο; " 

1η του Μάρτη αύριο ...
Παρακαλώ, θυμηθείτε να βάλετε στο χεράκι σας το ασπροκόκκινό του δέσιμο ...

Καλό σας μήνα