Μας τα ΄παν άλλοι...

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά...

Σίγουρα όταν πρωτάρχισα να τα τραγουδώ, δεν είχα δώσει καμιά σημασία στη σημασία τους. 

Κι άρχισα να τα τραγουδώ μικρή, μια σταλιά. Τα χαιρόταν πολύ ο πατερούλης μου κι ήταν εκείνος ο πρώτος που έτρεχα για να τα πω. Αγαπούσε να του τα λέω εγώ πρώτη κι εγώ δεν του χάλαγα το χατήρι. Στην αρχή-αρχή τα ΄λεγα μόνο σε ΄κείνον. Μετά ανακάλυψα το χαρτζιλίκι! ΄Υστερα, στα μεγαλύτερά μου και χάρη στη γιαγιά μου, άρχισε να μετράει η παράδοση και το έθιμο! Ε, και μαζί με το έθιμο ήρθε -λόγω ηλικίας- και το ερωτηματικό! Τα λόγια της Αρχιμηνιάς και της Αρχιχρονιάς άρχισαν να μου ηχούν στ΄αφτιά παράξενα, ακαταλαβίστικα.  Ρώτησα τη γιαγιά μου την καλή  αν ξέρει να μου πει, μόνο που δεν ήξερε... 

Με κοίταξε παραξενεμένη κι είπε απλά 

"΄Ετσι τα ΄μαθαμε κόρη μου, κι έτσι τα ετραγουδούσαμε... "

Κι όμως υπάρχει μια εξήγηση τόσο γλυκιά όσο και περίεργη!!!

Κάποτε τη βρήκα και τη χάρηκα! Προχθές την ξαναβρήκα και σήμερα είπα να τη μοιραστώ μαζί σας.

Για να δούμε λοιπόν

Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά / Ψηλή μου δεντρολιβανιά (*)

Κι αρχή καλός μας χρόνος / Εκκλησιά με τα' άγιο θόλος (*)

Άγιος Βασίλης έρχεται / Και δε μας καταδέχεται (*)

Από την Καισαρεία / Συ είσ' αρχόντισσα κυρία (*)

Βαστάει πένα και χαρτί / Ζαχαροκάντυο ζυμωτή (*)

Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι / Δες και με το παλικάρι (*)

Η "ασυναρτησία" λοιπόν εξηγείται ως εξής: 

Η ιστορία διαδραματίζεται στο Βυζάντιο. Εκείνα τα χρόνια οι φτωχοί και χαμηλής κοινωνικής τάξης άνθρωποι δεν είχαν το δικαίωμα να μιλούν στους πλούσιους και στους αριστοκράτες παρά μόνο στις γιορτές όπου απλώς μπορούσαν μόνο να τους απευθύνουν ευχές.

Κάποιος νεαρός ταπεινής καταγωγής όμως, ήταν ερωτευμένος με μια αρχοντοπούλα!

Επειδή δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτό να την πλησιάσει παρά μόνο κατά την περίοδο των εορτών και μόνο για να της απευθύνει ευχές, αποφάσισε ανάμεσα στα κάλαντα του Μεγάλου Βασιλείου να εντάξει και ένα ερωτικό ποίημα που είχε συνθέσει για χάρη της! 

Αρχίζει λοιπόν και βάζει ενδιάμεσους στίχους, τους δικούς του αφιερωμένους στην αρχοντοπούλα στίχους, αναμεταξύ των κανονικών στίχων, εδώ, οι έντονοι και με τα αστεράκια. 

Αυτό τον μοναδικά έξυπνο και μοναδικό γλυκό τρόπο βρήκε ο ερωτευμένος νεαρός! Και μ΄αυτόν τον τρόπο και τα κάλαντα θα έλεγε ακολουθώντας τους κοινωνικούς κανόνες αλλά και συνάμα θα παίνευε την καλή του ... !!!

Την αποκαλεί ψηλή, σαν δεντρολιβανιά.

Επειδή φορούσε ένα από τα ψηλά τα κωνικά καπέλα με το τούλι στην κορυφή, την παρομοιάζει με Εκκλησιά με το Άγιο θόλος (θόλος εκκλησίας).

Της λέει ότι δεν τον καταδέχεται (ο Άη Βασίλης δεν έχει να κάνει!) γιατί είναι αρχόντισσα κυρία.

Τέλος κλείνει με τις γαλιφιές !!! Την λέει ζαχαροκάντιο ζυμωτή, δηλαδή φτιαγμένη από ζάχαρη (γλυκιά μου) και την παρακαλεί να του ρίξει μια ματιά.

(΄Αραγε το κατάλαβε η καλή του;)

Αυτά είναι λοιπόν τα Κάλαντα, τα "παράδοξα" γεννημένα Κάλαντα, που πέρασαν από γενιά σε γενιά και έγιναν τα πιο διαδεδομένα σε όλο τον ελληνικό χώρο !!!

Κι αυτή είναι η γλυκιά και όμορφη εξήγηση που κρύβουν τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς... γι΄αυτούς που πιθανόν να είχαν ερωτηματικά!!!

Καλά σας βράδια

Ε.-

Σ΄αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε

πέτρα να μην ραγίσει

Κι ο νοικοκύρης του σπιτιού

χίλια χρόνια να ζήσει…

Τα κάστανα θέλουν φωτιά και τα καρύδια μέλι...

Τα δρώμενα χίλια, πολλά...

Χριστουγεννιάτικη αγορά, δώρα, γλυκά -ήρθε κι ο μικρός μου, ο δευτερότοκός μου- διπλή χαρά μα και τα μαγειροτσουκαλιάσματα διπλά...

κι εξαφανίστηκα ναι, γι΄αυτά και γι΄αυτά ... 

μα για να μη λέτε... 

ιδού και βουαλά... 

Στη Χριστουγεννιάτικη αγορά, ο πρωτότοκος με φίλους και τη κοπελιά,  είχανε περίπτερο με δώρα όλα χειροποίητα, όμορφα κι απλά...

Και όχι μόνο...

Ακόμα και ντεμιρτζήδες που στη φωτιά έκαναν θαύματα μικρά...

Τα μικρά, τρελλαμένα στο παιχνίδι...

΄Ενα γύρω φώτα, φωνές, γέλια, χαρά.....

Ευτυχώς χιόνι δεν υπάρχει πουθενά, αν εξαιρέσει κανείς, τα χιόνια στους κοντογείτονες.

Η θερμοκρασία γλυκιά, έστω κι αν είναι μόνο 5 βαθμοί! Η ατμόσφαιρα γκρίζα. Θα μπορούσε να έχει ήλιο αλλά δεν έχει. Ας μην είμαστε άπληστοι! Είχε το περασμένο Σαββατοκύριακο!

Τ΄αγαπώ τα Χριστούγεννα 

θα τα ΄θελα, έξω, άσπρα -έχουμε καιρό όμως- 3 και σήμερα, ίσως και ν΄ασπρίσουν...

μέσα όμως τα θέλω κόκκινα...

Σας εύχομαι... 

Χριστούγεννα ζεστά, κόκκινα, γεμάτα...

και καλό σας χειμώνα...
που μπήκε σήμερα...
ή που αρχίζει αύριο...



Καλά σας βράδια
Ε.-

"΄Ισα που προλαβαίνει κόρη μου το Πρωτούγεννο να πέσει στο χειμώνα... στην αρχή του έχει τρυπώσει επίτηδες... για να μας βάνει με χαρά στο κρύο που για ένα τρίμηνο θα μας κλείσει στο σπίτι... η πιο καλά καλή εποχή ήτονε για μένα σαν ήμουνα παιδί... η νενέ μέσα, ο παππούς μέσα... η αννέ εκεί... εμείς είχαμε το σχολειό... και μόνο ο πατέρας ξεπόρταγε ... για όσες δουλειές ήπρεπε ή μπόραγε να κάμει... όλα γινόσαντε αργά... το κρύο δε σ΄αφήνει να κάμεις πολλές δουλειές... το έξω δεν σε τραβά... η παγωνιά σε κοκκαλιάζει όπως τα κοκκαλιάζει όλα... ούτε τα πετούμενα, ούτε τα ζωντανά κάμουν όρεξη για έξω... τζάκι, φωτιά και στια ζητάνε όλα... 

κι όπως δεν μπορείς να κάμεις πολλά όξω... κάμεις πολλά μέσα... χειμώνα ήμαθα τις βελόνες και να κεντώ... τη ρόκα, το γνέθι, το βελονάκι... χειμώνα ήμαθα και ν΄ακούω... ήκουα τη νενέ μου και τις ιστορίες της, τα παραμύθια της ... ήκουα τον πάππο μου να περηφανεύεται για τα ταξίδια μου και να κοκορεύεται για τα όσα, όχι άλλος, παρά μόνο αυτός είχενε ιδεί κι είχενε συναντήσει... χειμώνα ήμαθα τα στορικά της οικογένειας και τα περασμένα της ιστορίας... σα να ελυνότανε το χειμώνα η γλώσσα των αθρώπων ... ακόμα κι ο πατέρας που ήτονε πάντα σχεδόν κουρασμένος για ιστορίες, το χειμώνα κι αυτός, εμίλανε περισσότερο και διηγιότανε κι αυτός περασμένα και παράξενα... κι εγέλανε και περισσότερο... θυμούμαι πως έκαμα τα σχολικά μου τσατ-μπατ... τα εξεπέταγα για να ΄χω ώρα πιο πολλή για να την επεράσω καθιστή πλάι με τους μεγάλους... λαχταρούσα να τους ακούω... λαχταρούσα να είμαι μαζί τους... λες και κάπου ένιωθα πως οι όμορφες στιγμές θα χαλνούσαν για τα καλά... ας είναι ... κανείς δεν το επερίμενε κακό, κανείς δεν το εφανταζότανε... ας είναι ... χειμώνα κόρη μου, ήκουσα και τις πιο σοφές κουβέντες... αναμεταξύ της ζεστασάς και των παραμυθιών λεγόσαντε ξανά και ξανά κατορθώματα και γνωμικά, ρητά και παροιμίες... δινόσαντε παραδείγματα... τούτος ήκαμε εκείνο... τούτος ήκαμε το άλλο... εκεινού του εβγήκε σε κακό γιατί... τ΄αλλουνού του ήβγηκε σε καλό... κι εμύριζε ο αγέρας ξύλο που καίγεται... κι αν το χιόνι εσκέπαζε γύρω τη φύση κι αν όλα ετρεμουλιάζανε κι επαγώνανε, τόσο μεγαλύτερη απλωνότανε η ζεστασιά εκείνες τις στιγμές γύρω μας... πλάι στη στιά... δεν ήτονε η στια κόρη μου,  που ΄καμε τη ζεστασιά... ήτονε η στιγμή... ήμαστον εμείς... η φαμίλια γαληνεμένη... κι ήβλεπες τη ζεστασιά... κάπνιζαν οι καμινάδες ένα γύρω κι ήξερες πως από κάτω πως οι φαμίλιες ζούσαν...ζούσαν στη ζεστασά τη ζεστασά της στιγμής... " 

"Κι εκείνες τις βραδιές, εδίνανε κι επαίρνανε οι μακαρούνες, το κουρκουτόψωμο κι ο τραχανάς εξόν κι αν ήτονε νηστεία, οι πατατοτηγανίτες, οι σβίγγοι, τα κατημέρια, ο χαλβάς... τα κάστανα, τα λιαστά και οι καρβουντισμένοι καρποί... "

Κι η γύφτισσα το γυφτάκι, ασπρουδέλι μ΄, το φωνάζει...

Αισίως, του ΄Αη Νικόλα σήμερα - 6 του Δεκέμβρη, αφού όμως στο ενδιάμεσο γιορτάσαμε τις Δέσποινες και τις Μαρίες τις ανύπαντρες, την Κατερίνα, τον Στέλιο, τον Αντρέα, την Βαρβάρα και τον Σάββα και κάμποσους άλλους!  

Γυρίζω όμως πίσω, στις 20 του περασμένου γιατί τότε κάναμε εδώ την πρώτη δοκιμή του μακιγιάζ που θα φορεθεί φέτος, εδώ τριγύρω, στις γιορτές! Το μακιγιάζ όμορφο, μόνο που μάς βγήκε πολύ προς το άσπρο! Αλλά ευτυχώς κράτησε μόνο μια μέρα!  

Τις επόμενες δυο-τρεις μέρες, ξαναδοκιμάσαμε το ίδιο μακιγιάζ, προς το άσπρο κι αυτό αλλά στο ελαφρύτερο, αλλά ούτε κι αυτό κράτησε πολύ! Έκτοτε, απλώς κρυώνουμε αλλά για τα καλά!

Μάλιστα, ναι! Από τις 20 του Νοέμβρη που χιόνισε, θέλω να συμμαζευτώ και να γράψω αλλά δεν τα κατάφερνα. Πολλοί και διάφοροι οι λόγοι, οι περισσότεροι ευχάριστοι μα και κάποιοι λιγότερο ευχάριστοι. Σκασίλα μου όμως. Αφού οι περισσότεροι ήταν ευχάριστοι...

Χιόνισε μόνο μια μέρα, κυριολεκτικά μια νύχτα ήταν και μια νύχτα μόνο κράτησε το χιόνι! Τώρα ή τεστ μάς έκανε για το τι μας περιμένει οσονούπω ή που απλή υπενθύμιση ήταν! Τι τεστ, τι υπενθύμιση! Ε, μετά πλάκωσαν οι πάγοι! Ε, και μετά τους πάγους, πλάκωσε απλώς η κουφόψυξη (όπου κουφόψυξη, το αντίθετο της κουφόβρασης!)  Τελικά σήμερα τα κατάφερα και να ΄μαι!  Κι ενώ άλλα είχα κατά νου να γράψω, άλλα τελικά θα 'μολογήσω! ΄Αλλα, που δεν θα ΄ναι όμως ούτε παλιά ούτε διάφορα! Και που τελικά ούτε καν λόγια χρειάζονται... 

ΟΛΑ διά χειρός του γιου μου !!!

Καλά σας βράδια

Ε.-

΄Ολα καμωμένα με το χέρι... 
... απ΄το χέρι ... του γιου μου ...
ΝΑΙ

http://www.newsville.be/gr/politismos/ekthesi-ksilogliptikis-giorgos-loulakakis-louksemvourgo.asp