Μας τα ΄παν άλλοι...

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά...

Σίγουρα όταν πρωτάρχισα να τα τραγουδώ, δεν είχα δώσει καμιά σημασία στη σημασία τους. 

Κι άρχισα να τα τραγουδώ μικρή, μια σταλιά. Τα χαιρόταν πολύ ο πατερούλης μου κι ήταν εκείνος ο πρώτος που έτρεχα για να τα πω. Αγαπούσε να του τα λέω εγώ πρώτη κι εγώ δεν του χάλαγα το χατήρι. Στην αρχή-αρχή τα ΄λεγα μόνο σε ΄κείνον. Μετά ανακάλυψα το χαρτζιλίκι! ΄Υστερα, στα μεγαλύτερά μου και χάρη στη γιαγιά μου, άρχισε να μετράει η παράδοση και το έθιμο! Ε, και μαζί με το έθιμο ήρθε -λόγω ηλικίας- και το ερωτηματικό! Τα λόγια της Αρχιμηνιάς και της Αρχιχρονιάς άρχισαν να μου ηχούν στ΄αφτιά παράξενα, ακαταλαβίστικα.  Ρώτησα τη γιαγιά μου την καλή  αν ξέρει να μου πει, μόνο που δεν ήξερε... 

Με κοίταξε παραξενεμένη κι είπε απλά 

"΄Ετσι τα ΄μαθαμε κόρη μου, κι έτσι τα ετραγουδούσαμε... "

Κι όμως υπάρχει μια εξήγηση τόσο γλυκιά όσο και περίεργη!!!

Κάποτε τη βρήκα και τη χάρηκα! Προχθές την ξαναβρήκα και σήμερα είπα να τη μοιραστώ μαζί σας.

Για να δούμε λοιπόν

Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά / Ψηλή μου δεντρολιβανιά (*)

Κι αρχή καλός μας χρόνος / Εκκλησιά με τα' άγιο θόλος (*)

Άγιος Βασίλης έρχεται / Και δε μας καταδέχεται (*)

Από την Καισαρεία / Συ είσ' αρχόντισσα κυρία (*)

Βαστάει πένα και χαρτί / Ζαχαροκάντυο ζυμωτή (*)

Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι / Δες και με το παλικάρι (*)

Η "ασυναρτησία" λοιπόν εξηγείται ως εξής: 

Η ιστορία διαδραματίζεται στο Βυζάντιο. Εκείνα τα χρόνια οι φτωχοί και χαμηλής κοινωνικής τάξης άνθρωποι δεν είχαν το δικαίωμα να μιλούν στους πλούσιους και στους αριστοκράτες παρά μόνο στις γιορτές όπου απλώς μπορούσαν μόνο να τους απευθύνουν ευχές.

Κάποιος νεαρός ταπεινής καταγωγής όμως, ήταν ερωτευμένος με μια αρχοντοπούλα!

Επειδή δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτό να την πλησιάσει παρά μόνο κατά την περίοδο των εορτών και μόνο για να της απευθύνει ευχές, αποφάσισε ανάμεσα στα κάλαντα του Μεγάλου Βασιλείου να εντάξει και ένα ερωτικό ποίημα που είχε συνθέσει για χάρη της! 

Αρχίζει λοιπόν και βάζει ενδιάμεσους στίχους, τους δικούς του αφιερωμένους στην αρχοντοπούλα στίχους, αναμεταξύ των κανονικών στίχων, εδώ, οι έντονοι και με τα αστεράκια. 

Αυτό τον μοναδικά έξυπνο και μοναδικό γλυκό τρόπο βρήκε ο ερωτευμένος νεαρός! Και μ΄αυτόν τον τρόπο και τα κάλαντα θα έλεγε ακολουθώντας τους κοινωνικούς κανόνες αλλά και συνάμα θα παίνευε την καλή του ... !!!

Την αποκαλεί ψηλή, σαν δεντρολιβανιά.

Επειδή φορούσε ένα από τα ψηλά τα κωνικά καπέλα με το τούλι στην κορυφή, την παρομοιάζει με Εκκλησιά με το Άγιο θόλος (θόλος εκκλησίας).

Της λέει ότι δεν τον καταδέχεται (ο Άη Βασίλης δεν έχει να κάνει!) γιατί είναι αρχόντισσα κυρία.

Τέλος κλείνει με τις γαλιφιές !!! Την λέει ζαχαροκάντιο ζυμωτή, δηλαδή φτιαγμένη από ζάχαρη (γλυκιά μου) και την παρακαλεί να του ρίξει μια ματιά.

(΄Αραγε το κατάλαβε η καλή του;)

Αυτά είναι λοιπόν τα Κάλαντα, τα "παράδοξα" γεννημένα Κάλαντα, που πέρασαν από γενιά σε γενιά και έγιναν τα πιο διαδεδομένα σε όλο τον ελληνικό χώρο !!!

Κι αυτή είναι η γλυκιά και όμορφη εξήγηση που κρύβουν τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς... γι΄αυτούς που πιθανόν να είχαν ερωτηματικά!!!

Καλά σας βράδια

Ε.-

Σ΄αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε

πέτρα να μην ραγίσει

Κι ο νοικοκύρης του σπιτιού

χίλια χρόνια να ζήσει…