Παρά θίν΄ αλός....

   Θαλάσσια Μπάνια

                                   στην Παλιά Σμύρνη

                                                        Καθ. Δρ. Istemi Nalbantgil

                                                                        2006

Στις αρχές του 1960 η παραλία της Σμύρνης ήταν ακόμα γεμάτη αρχοντικά με τις προβλήτες τους να εκτείνονται μέχρι μέσα στη θάλασσα. Και στην άκρη κάθε προβλήτας βρίσκονταν τα τότε περιβόητα "Μπάνια της Σμύρνης". Τα περιβόητα αυτά μπάνια, ήταν απλές κατασκευές αποτελούμενες από ένα ικρίωμα, αυτή την πρόχειρη και προσωρινή για τη διευκόλυνση ανέγερσης κάτι πιο μόνιμου κι ήταν φτιαγμένα από ξύλο ή σκυρόδεμα και μια προβλήτα που ένωνε την ξηρά με τη θάλασσα. Στην άκρη του ικριώματος, στην κορφή του θα λέγαμε, βρισκόταν η καμπίνα.

Αυτά λοιπόν ήταν τα περιβόητα "Μπάνια της Σμύρνης". Εκεί μαζεύονταν η οικογένεια για να κολυμπήσει και να και ν΄απολαύσει το δροσερό αεράκι τα ζεστά βράδια, αποθαυμάζοντας το ηλιοβασίλεμα και το φως του φεγγαριού. 

Σε μια άκρη ένα μικρό τραπέζι φιλοξενούσε τα γεύματα της οικογένειας ή τα ζουμερά καλοκαιρινά φρούτα κι από κάτω του στέκονταν το λαγήνι κι η νταμιτζάνα. Το λαγήνι φιλοξενούσε το νερό κι η νταμιτζάνα τη ρακή μιας κι ήταν ευπρόσδεκτοι στα "Μπάνια" και οι μουσαφίρηδες και η ρακή! 

Θυμάμαι πως τότε, όταν πηγαίναμε για μπάνιο, κάναμε ουρά έξω απ΄τις Καμπίνες! Λέγαμε καμπίνες και σήμερα έχουν σχεδόν πια εξαφανιστεί, ενώ ο καθηγητής μας των νεοελληνικών, επέμενε επιμόνως, να τα λέει, τις Καμπίνες Αποδυτήρια και τα Μπάνια, λουτρά!

Ελάχιστα ήταν τα απαραίτητα σ΄ένα "Μπάνιο"! Τις περισσότερες φορές, 2 Χ 2 ήταν οι διαστάσεις της Καμπίνας, είχε μια πόρτα και παράθυρα κι ένα γύρω υπήρχε ένα μεγαλύτερο ανοιχτό τμήμα -ένα μπαλκόνι- περιφραγμένο προς αποφυγήν κάποιων ανεπιθύμητων βουτιών.

1. Μπάνιο (καμπίνα)
2. Γέφυρα (προβλήτα)
3. Κήπος του αρχοντικού
4. Ικρίωμα

Πριν το 1930, στη μια πλευρά του μπαλκονιού υπήρχε μια σκάλα για τις κυρίες. ΄Ηταν για να κατεβαίνουν πιο κομψά και πιο εύκολα για να μπανιαριστούν ή ίσως για να μπουν στο μικρό σκάφος που περίμενε, προσκαλεσμένες σε ρομαντική βαρκάδα.

Στο τέλος του 1950 άρχισε το πάθος να καταστρέφει τα όμορφα αρχοντικά και μαζί τους χάθηκαν και τα "Μπάνια"! Χάθηκε και το άρωμα των κήπων, η γεμάτη ευωδιά γιασεμιού νύχτα και μαζί της οι ψίθυροι και η ρακή και η οικογένεια!

΄Ενα όμορφο Μπάνιο, από πιο κοντά. Λεπτομέρεια από την προηγούμενη φωτογραφία

1930. Καραντίνα / Κονάκι - Hamidiye cami Izmir. Ακόμη ένα όμορφο λουτρό, Μπάνιο...

1930. Καρατάσι - Ασανσέρ (το ψηλό μακρόστενο κτίριο). ΄Ενα ακόμα όμορφο Μπάνιο, με όλες του τις λεπτομέρειες. Σχεδόν κολλημένο με το όμορφο αρχοντικό και τον κήπο του
και με την καμπίνα του σε όλο της το μεγαλείο!

Καρατάσι. Το ένα Λουτρό πλάι στο άλλο, το ένα αρχοντικό πλάι στο άλλο...

Πάλι Καρατάσι. Πάλι όμορφα αρχοντικά, πάλι Μπάνια και Λουτρά...

Αρχοντικό στο Goztepe... ακόμη ένα όμορφο αρχοντικό δεμένο με το μπάνιο του ...
Φωτογραφία από βιβλίο ή εφημερίδα;











Καραντίνα. ΄Ενα Μπάνιο, σε όλη του την ομορφιά! Αξέχαστος τόπος συνάντησης κι απόλαυσης, παιχνιδιού για τα παιδιά. ΄Εφηβος τότε, μου φέρνει στο νου φλερτ και τρυφερά νεανικά πρόσωπα...





Καρσίγιακα - Κορδελιό ή Περαία. Ιδιωτική παραλία που ανήκει στα όμορφα αρχοντικά.

Και τα όμορφα αρχοντικά, με Μπάνια τους στη σειρά...






1930. Απομεινάρι από ικρίωμα, φτιαγμένο από σανίδες, σίδερο και πέτρα...
Απομεινάρι Μπάνιου. Παραπίσω Μπάνια ακόμα άθικτα κι ακόμα όρθια...

Καραντίνα. Από ψηλά φαίνεται ο κήπος του αρχοντικού με την πόρτα του να οδηγεί στην προβλήτα κι η ομορφοχτισμένη Καμπίνα με το μπαλκονάκι της. ΄Ολα όμορφα και καλοσχεδιασμένα. Προσεγμένα! Και κάτω από την προβλήτα, ο χώρος όπου τραβιόταν το σκαρί για να ξεχειμωνιάσει. Φανερά, καλοκαίρι! 

Και σε μια θάλασσα λάδι μια βαρκούλα να λικνίζεται και για τα πέρα να ξανοίγεται 

Το Μπάνιο της παραπάνω φωτογραφίας αλλά αυτή τραβηγμένη από πιο χαμηλά. 

Ο αέρας της Σμύρνης φτιάχνει κύματα και φέρνει το δεμένο σκαφάκι πιο κοντά στο Μπάνιο...

Sadikbey - Φωτογραφία τραβηγμένη από το πορθμείο κοντά στο Goztepe.

Δεν ξεχνάμε ποτέ και θυμόμαστε ακόμα μια φορά το γέρο φωτογράφο Cemal
που αποθανάτισε την Σμύρνη... την παλιά κυρά...



Λυπάμαι που δεν μπορώ να σας δείξω εδώ τη φωτογραφία από το Λουτρό του σπιτιού του Κυβερνήτη που ήταν διαφορετικό από τα άλλα. Είναι πιο μεγάλο κι έμοιαζε με μικρό λιμάνι, στεγασμένο αλλά ανοικτό απ΄όλες τις πλευρές κι αρκετά μεγάλο ώστε να φιλοξενεί 20 και 30 άτομα.



Ακόμα μια φωτογραφία της ακτογραμμής μέχρι το Goztepe.
Αν και τραβηγμένη από μακριά, το Λουτρό μπροστά από το Μέγαρο, ξεχωρίζεται σχετικά εύκολα



1955-1960. Sadikbey - Καραντίνα
1. Νέο Θέατρο (οικοδομή σε εξέλιξη)
2. Στρατιωτικό Νοσοκομείο - Διάνοιξη οδού Ινονού
3. Νέα Διαμερίσματα (Αφροδίτη)
4. Palamutc / Θαλάσσια Μπάνια Eczacibasi
5. Λουτρά



Η προηγούμενη φωτογραφία σε λεπτομέρεια
1. Alibey και Λουτρά Palamutc μπροστά στο Eczacibasi
2. Necipogullari και
3. Νέα Διαμερίσματα και 

4. Λουτρά


Καραντίνα - Λουτρό νέου διαμερίσματος

Λουτρό ένα μέρος όπου η νεολαία δεν μπορεί να ξεχάσει τους ανθρώπους που έχουν απομείνει στην Καραντίνα. ΄Ενα πιάσιμο γης στην αρχή της θάλασσας, ένα σημείο συνεύρεσης και παιχνιδιών, αγώνων, ίσως σημάδι επιτυχίας μα κι επίδειξης.

Και στη φωτογραφία ακόμα ένα όμορφο και καλοσχεδιασμένο Λουτρό

Μπάνιο - Λουτρό - Καμπίνα - Αποδυτήριο... 

άφησαν πίσω τα νεανικά τους χρόνια...
έφτασαν τα εξήντα
πέρασαν τα ενενήντα...

και πίσω τους χάνονται πολλά... οικογενειακές συνευρέσεις, φιλικές συναντήσεις, 

πλατωνικούς έρωτες, εφήμερα φλερτ, αθλοπαιδιές, φεγγαρόφωτες βαρκάδες

και μένει η σημερινή απομόνωση...

Ευχαριστίες σε όλους αυτούς που βοήθησαν -κι είναι πολλοί και πολλοί χάθηκαν- ώστε να πραγματοποιηθεί αυτή η εργασία για τα Θαλάσσια Μπάνια (Λουτρά) της Σμύρνης...

Κυρ ATABAY (πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου), prof.uç Asena (Αιγαίο Ιατρική ΣΤ)
Καθ. Murat Gomel (Αν Οδοντιατρική F), ο αείμνηστος Καθηγητής Gürhan ATABAY (Αιγαίο Ιατρική ΣΤ)
Prof. Dr. Μπουλέντ Έρευνα Μελέτη (Τζελάλ Μπαγιάρ Ιατρική F), prof.dr.david Arditi (ΗΠΑ μόνο),
Erol Zaptçıoğl του αείμνηστου Ιωσήφ Zaptçıoğl Aysun Έρευνα Μελέτη,
Πόλεμος και διατριβή Barutçuoğlu αδέλφια, Νέλσον Arditi,
Gunnar φαρμακοποιό ATABAY, Nes Russo (στο Ισραήλ),
Αδελφοί Avram Bencuya Mehmet Nuri Κεμάλ Αιγαίου,
και πολλοί άλλοι....



Πολλοί χάθηκαν και χάθηκαν και τα Λουτρά και μαζί μ΄αυτά χάθηκαν πολλά.΄Ολοι κι όλα αυτά χάθηκαν με τα Λουτρά...
Θα τους και θα τα θυμόμαστε από μερικές εικόνες που παραμένουν στα χέρια μας...
ίσως οι εν λόγω φωτογραφίες καταστραφούν
όπως καταστράφηκαν κάποτε αυτοί που ζούσαν εκείς ...
                                                                                                       Δρ. Istemi Nalbantgil

                                                                                                 Καραντίνα, Μάρτιος 2006

Ζητώ ιδιαιτέρως συγγνώμη από τον Καθ. Δρ. Istemi Nalbantgil για την παράφραση του κειμένου του  και ζητώ βεβαίως κι απ΄όλους εσάς αλλά τα τουρκικά μου (εξαιρείται το λεξιλόγιό μου) είναι τόσο φτωχά όσο και του Google!  

                                                                                 

Ακούυυυυυυυυσατε
Ακούυυυυυυυυσατε

Καλά σας βράδια
Καλά σας μπάνια
Καλό σας καλοκαίρι


Ε.-

Κατεβαίνοντας από το πλοίο...

Θα δείτε, επί της υποδοχής αλλά από μακριά το όρος Πάγος και τα ερείπια του βυζαντινού, σήμερις -Καντιφέ Καλέ- βελουδένιου κάστρου...

Θα περάσετε μπροστά από το Ρολόι, το μνημείο-σύμβολο της πόλης που στολίζει την πλατεία του Κονάκ, το Διοικητήριο, το Ιωνικό Πανεπιστήμιο, πιο πέρα κατά μήκος της παραλίας βρίσκεται το Καρατάς και ξεχωρίζει ο πύργος του Ασανσόρ,  το Φως εξ' Ανατολών του διάσημου μαθηματικού Καραθεοδωρή, το Οθωμανικό Νοσοκομείο και το νοσοκομείο του Αγίου Ρόκου και το λόφο του Μπαχρή Μπαμπά. Μετά θα βρεθείτε κοντά, δίπλα ή μέσα από την Ελληνική συνοικία (σήμερα πάρκο και εκθεσιακός χώρος), θα περάσετε υποχρεωτικά μπροστά από την Εθνική Τράπεζα, τα Ελληνικά σχολεία, τους σιδηροδρομικούς σταθμούς του Αϊδινίου και του Κασαμπά, την περιοχή των Νοσοκομείων όπου είναι σήμερα η Αγία Φωτεινή ενώ εκεί κοντά είναι κι ο ΄Αγιος Πολύκαρπος. Θα διασχίσετε την προκυμαία, θα σταθείτε στην Μπέλα Βίστα μπροστά από το Ελληνικό Προξενείο όπου στεγάζονταν η Αρμοστεία του Αριστείδη Στεργιάδη. Θα δείτε την Πούντα αλλά όχι τα Λουτρά της και συνεχίζοντας προς το Νταραγάτσι σε μια νοητή διαδρομή με το τραμβάι όπως την περιγράφει ο Κοσμάς Πολίτης "Στου Χατζηφράγκου", θα δείτε την Αρχαία Σμύρνη και τον Μπουρνόβα με τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό όπου τερμάτιζε το βαποράκι του τραγουδιού. Θα θαυμάσουμε τις εντυπωσιακές βίλες των Λεβαντίνων και περνώντας από το Μπαϊρακλί θα φτάσετε στο Κορδελιό...