΄Οταν δεν ξέρεις που πας, γύρνα και κοίτα από που έρχεσαι... (ξεχασμένα όχι... (ΙΙ)

Κάποτε γραφόταν και Ζμύρνη... 



όπως λέει,  με Ζ,  γραφόταν και ο Ζμάραγδος ή  Ζμαράγδον.  Σιγά μη δεν πήρε από κει τ΄όνομά της έτσι λαμπερή που ήταν! ΄Ετσι εξηγείται και η λάμψη της και η ομορφιά της! ΄Ελαμπε κι έλαμψε! Και για κάποιους λάμπει ακόμα...
Κάπου-κάπου την έγραφαν και Μύρινα...  απ΄το μύρο! Και γιατί όχι; Κι ευωδιαστή ήταν και μοσχομυρισμένη...

Διάβασα... 

Γραμμένο σε παλιά νομίσματα και μετάλλια βρέθηκε γραμμένο αντί "Σμυρναίων" "Ζμυρναίων"!!! Βρέθηκε ακόμα γραμμένο στα λατινικά  "Zmyrnoeorum" αντί "Smyrnoeorum"! Υπάρχουν, λέει, κι άλλα ακόμα δείγματα γραφής της Σμύρνης με το Ζ στη θέση του Σ!

Ζμύρνη! 

΄Οπως όμως και να ΄χει γραφεί ή γραφόταν, τ΄όνομά της παραμένει πολύτιμο,  όπως ο πολύτιμος λίθος που πιθανόν της το χάρισε! ΄Ετσι πολύτιμη, πράσινη και λαμπερή ήταν! Πράσινη και λαμπερή πια δεν είναι. ΄Εμεινε όμως για πάντα πολύτιμη! Πολύτιμη στα μάτια αυτών που την "έχτισαν", την έζησαν και  την έχασαν! 

Η Αρχαία Κύμη
με τις μεγαλοπρεπείς συκιές

Ο Ηρόδοτος λέει πως ιδρύθηκε 168 χρόνια μετά την άφιξη των δικών μας που ήθελαν να πάρουν πίσω την όμορφή τους την Ελένη ήτοι μετά την άλωση της Τροίας, ενώ ο Ερατοσθένης λέει πως την ίδρυσαν οι Κυμαίοι ή Κουμιώτες το 1112 π.Χ. ΄Αφησαν πίσω την Κύμη τους στην Εύβοια, διέσχισαν τη θάλασσα, έφτασαν απέναντι, είδαν τον τόπο και τον θαύμασαν κι εγκαταστάθηκαν εκεί για τα καλά. Μετά κατέβηκαν λίγο παρακάτω...




Η αρχαία Κύμη της Μικράς Ασίας, Candarli σήμερα, βρίσκεται στα 80 χλμ. βορινά πάνω  και πέρα απ΄ τη Σμύρνη. Τα κύματα χαϊδεύουν τα ερείπιά της και οι συκιές που ρίχνουν τον ίσκιο τους πάνω στα ερείπια είναι με μια και μονάχα λέξη, μεγαλοπρεπείς!!! Και όχι μόνο. Τα σύκα της Κύμης, έδωσαν τα θαυμαστά Σύκα της Σμύρνης, που έφεραν πλούτο και προκοπή σε πολλούς δικούς και ξένους. Πραγματεία του George C. Roeding, του Πανεπιστημίου της Καλλιφόρνιας, πρώτη έκδοση το 1903, σελ. 106, με τίτλο "The Smyrna Fig at Home and Abroad, αναφέρει ως Calimyrna Fig tree, την ποικιλία των θαυμαστών σμυρνέικων σύκων!                  



              

Ξυλογραφία δείχνει ένα τοπικό έθιμο που χάθηκε στην ιστορία, το φεστιβάλ των σύκων στη Σμύρνη. Δημοσιεύθηκε από το «Le journal petit - Συμπλήρωμα illustré - 1906» από άγνωστο καλλιτέχνη.

Ζμαραδγένια Ζμύρνη! Μ΄αρέσει!!!

Δεν σας έπεισα ακόμη; Δεν πειράζει.
Το ταξίδι μπορώ να το κάνω και μόνη.

Στην αρχαία Κύμη

Ούτως ή άλλως κάθε φορά που ήμουν εκεί, μόνη ένιωθα. Είχα παρέα τις φιληνάδες μου ναι, αλλά η συντροφιά μου ήταν η νενέ μου. Πάνω στα δικά της τα χνάρια κινήθηκα, περπάτησα, τριγύρισα και χάθηκα και βρέθηκα και ένιωσα. Συγκινήθηκα, δάκρυσα, ένιωσα μίσος, θυμό και δέος αλλά κι αγάπη, μεγάλη αγάπη. Αγάπησα ξανά την πόλη που  την αγαπούσα χωρίς να την ξέρω, χωρίς να την έχω δει. Την είχα ζήσει και την είχα δει μέσα από την καρδιά και τα μάτια της νενές μου. Τη γνώριζα μέσα από άλλων λόγια, από παλιές ιστορίες, βαθιούς αναστεναγμούς, δακρυσμένα μάτια και κιτρινισμένες φωτογραφίες. Τώρα πια την ξέρω, την είδα με τα μάτια μου! Κι ενώ στα μάτια στην αρχή μού ήταν μια "άγνωστη", τώρα πια την ξέρω καλά. Τώρα πια, την αγαπώ αλλά αλλιώς. Τώρα που τη συγχώρησα, την αποδέχτηκα και την γνώρισα, την αγαπώ πολύ περισσότερο! Χμ, μάλλον την αγαπώ, τρις. Μια για τη νενέ μου, μια για μένα και μια για "κείνη" την ίδια...

Και γ_μώ τις μάγισσες της Σμύρνης! Με μάγεψε!!!

Κλείνω τα μάτια και φεύγω. Δεν τρέμω πια στη θέα της αφού έχω πάει και ξαναπάει. Παρόλα αυτά, η λαχτάρα παραμένει η ίδια ενώ η τρίχα μου σηκώνεται κάγκελο... 
όσο κι αν το ταξίδι γίνεται σ΄αυτό το "χαρτί"...

ελάχιστες, κατά τύχη ακόμα όρθιες...
πολλές απωλεσθείσες και για πάντα χαμένες...

μερικές πάλι, χάρη σ΄ένα σημάδι,   
μια πέτρα, ένα ερείπιο,
του χθες απομεινάρι...

απομένουν σημάδι στο χάρτη του σήμερα
και μια πιθανή τους θέση, ίχνος που θαμπώνει τα μάτια, στο σήμερα...

μερικές εξαφανίστηκαν για πάντα... 
μερικές πάλι είναι σίγουρο πως βρίσκονταν κάπου...

εκεί... βούλες στο χάρτη... η σε παλιό χαρτί...
μερικές, είναι ακόμα στητές... οι τυχερές; 
μερικές, είναι μεταλλαγμένες... οι άτυχες
μερικές μοναχά πέτρες και ερείπια, ελάχιστη μνήμη και θύμηση...
μερικές είναι μόνο "υποθέσεις"...

μερικές χάθηκαν 
αναζητείται ένα τουλάχιστον ίχνος τους... 
μια πόρτα, μια κολόνα, μια πέτρα, έστω μια κάρτ-ποστάλ...

Σμύρνη - Ελληνικές Εκκλησίες
Άγιος Χαράλαμπος  (παρεκκλήσι του Γραικικού Νοσοκομείου)	Συνοικία Σπιτάλια (Spitalia), ανατολικά του Καινούργιου Μαχαλά	Χτισμένη το 1833	Χάθηκε  Γραικικό Νοσοκομείο
΄Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (Κερασόχωρας)	Συνοικία Σχοινάδικα, νότια της Πούντας	χτισμένη πριν το 1818, ξαναχτίστηκε το 1856-57	Χάθηκε Μετά τη φωτιά
΄Αγιος Γεώργιος	Συνοικία Αγίου Γεωργίου, κέντρο της πόλης	Χτισμένη το 1623	Χάθηκε
΄Αγία Φωτεινή - Η Μητρόπολη της Σμύρνης	Συνοικία Αγίας Φωτεινής, κέντρο της πόλης	Χτισμένη τον 17ο αιώνα,  ενώ το καμπα- ναριό της χτίστηκε το 1856	Υπάρχει και δεν υπάρχει
Αγία Αικατερίνη	Συνοικία Αγίας Αικατερίνης, νότια από τα Σχοινάδικα	Χτισμένη ξύλινη το 1857, ξαναχτί- στηκε το 1898 ΄Ηταν η μεγαλύ- τερη εκκλησία της Σμύρνης	Χάθηκε
΄Αγιος Δημήτριος	Συνοικία Αγίου Δημητρίου, ανατολικά από τα Σπιτάλια	Χτισμένη το 1830	Χαμένη... αναζητείται
Ευαγγελισμός Θεοτόκου	Tabahana, νότια του Μπασμαχανέ και στα νότια επίσης της Συνοικίας του Αγίου Δημητρίου	Χτισμένη τοt 1867, ξαναχτίστηκε το 1908	Χάθηκε
΄Αγιας Νικόλαος	Συνοικία Αγίου Νικολάου, ανατολικά της Συνοικίας Tabahane (Ταμπάκικα)	Χτισμένη το 1884	Χάθηκε
Κοίμησις Θεοτόκου	Παραλλέλι, Κέντρο (Στην παράλληλο του Και (Quai) - Προκυμαία (İkinci Kordon)	Χτισμένη το 1871	Χάθηκε
Γέννησις Θεοτόκου	Συνοικία Φασουλά, δυτικά της συνοικίας της Αγίας Αικατερίνης	Ενορία από το 1885	Χάθηκε
΄Αγιος Βουκόλος (Βούκλας)  και ΄Αγιος Πολύκαρπος	Συνοικία ΄Αγιου Βούκλα νότια του Μπασμαχανέ	Χτισμένη το 1866 πάνω στα ερείπια παλιότερης εκκλησίας	Αναστηλώθηκε το 2010 xρησιμοποιείται σαν πολιτιστικό κέντρο Απομεινάρι ΄Αγιος Βουκόλος ή Βούκλας ΄Αγιος Πολύκαρπος  Αναστηλωμένη
΄Αγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη	Συνοικία Χιώτικα (Tepecik), ανατολικά του Μέλη ποταμού	Χτισμένη το 1862	Κατεδαφίστηκε ολοκληρωτικά το 1961   Σήμερα - σχολείο και το πιο πιθανό, η εκκλησία βρισκόταν στο προαύλιο του σχολείου όπως μαρτυρά η ξεχασμένη πέτρινη πλάκα που δηλώνει πως το "σχολειό" ανήκει στην εκκλησία
΄Αγιος Τρύφωνας	Συνοικία Τσικουδιά ή ΄Αγιος Τρύφωνας (Tsikoudia), δυτικά της συνοικίας Μορτάκια	Χτισμένη το 1887-94	Χαμένη
Μεταμόρφωση Σωτήρος	Συνοικία Μορτάκια	Χτισμένη το 1860, διευρύνθηκε το 1878	Χαμένη
Μετόχι της Παναγιάς του Κύκκου	Εβραϊκή Συνοικία (Juderia)	;;;	Κατάλοιπο;  Υπόλοιπο;
΄Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος	Πάνω Μαχαλάς,  νότια της Εβραϊκής Συνοικίας	Χτισμένη το 1700, κάηκε το 1773, ξαναχτίστηκε μετά τη φωτιά και ξαναχτίστηκε μεγαλύτερη το 1804	Τότε Χάθηκε Κάποτε ήταν το ελληνικό σχολείο και το σπίτι του ΄Ελληνα δημοδιδάσκαλου
΄Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος	Μπουτζάς, Πάνω Γειτονιά	Χτισμένη το 1796, ξαναχτίστηκε το 1854	Τότε Θύμηση
Ευαγγελισμός Θεοτόκου	Μπουτζάς, Κάτω Γειτονιά	Χτισμένη το 1903	Απομεινάρι
΄Αγιος Ιωάννης ο Αποκεφαλισθείς	Μπουτζάς, Τρία Πηγάδια (Üçkuyular)	Χτισμένη το 1865	Αναζητείται
Αγία ΄Αννα η Κουρελού	Ανατολικά του Πάγου, στο δρόμο για Μπουτζά	?	Αναζητείται
Μοναστήρι Προφήτη Ηλία	Καμάρες Kamares (Υδραγωγείο), στο δρόμο για Μπουτζά, στα μετόχια της Αγίας ΄Αννας	Χτισμένη το 1844-46	΄Εστεκε Στέκει
Αγία Παρασκευή	Καρατάσι (Μελάντια)	?	Θύμηση
Αγία Μαρίνα	Κοκάργιαλι (Kokaryalı -Myracti)	?	Αναζητείται
Μεταμόρφωση Σωτήρος	Καραντίνα	?	Τότε Μεταλλαγμένη  σήμερα Τζαμί
Μιχαήλ Αρχάγγελος (παρεκκλήσι του Ελληνικού Νεκροταφείου)	Νταραγάτσι (Darağaç), ανατολικά της Πούντας	Χτισμένη το 1878	Χάθηκε Το γήπεδο του Πανιώνιου και στο βάθος να ξεχωρίζει ο Αρχάγγελος Θύμησες    απομεινάρι η επιτάφια πλάκα Και το γήπεδο του Πανιώνιου ακόμη και σήμερα γήπεδο, της τοπικής ομάδας
΄Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος	Κορδελιό (Περαία)	Χτισμένη το 1818	Αναζητείται
Μεταμόρφωσης Σωτήρος	Παπά Σκάλα (Bostanlı), Κορδελιό	?	Αναζητείται
Αγία ΄Αννα (Μητρόπολη)	Κορδελιό	Ξαναχτισμένη το 1898	Αναζητείται
Αγία Μαρίνα	Alaybey, Κορδελιό	?	Αναζητείται
΄Αγιος Δημήτριος	Tomazo, Κορδελιό	?	Αναζητείται
΄Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος ή ο Πρόδρομος (παρεκκλήσι του Ελληνικού νεκροταφείου)	Κορδελιό	?	Αναζητείται
΄Αγιος Ιωάννης στην Αλυγαριά (Ελονοσίας ή Παροξυσμού) (Malaria-healer)	Αλυγαριά (νότια του Νταραγάτς), στη γειτονιά Tenekeciler quarter, κοντά στη συνοικία Μορτάκια	Χτισμένη το 1910	Απομεινάρια  και ΄Ιχνη
Αγία Μαρκέλλα	Νταραγάτσι  (Darağaç), μεταξύ Πούντας και Λουτρού της ΄Αρτεμης (Halkapınar)	?	Δ Δείγματα ύπαρξης από τα αρχεία της Κωνσταντινούπολης τα σχεδιαγράμματα κατασκευής
Παναγιά Μυρτιδιώτισσα	Μερσίνη (Mersinli), ανατολικά του Λουτρού της ΄Αρτεμης	Χτισμένη ξύλινη το 1891, ξαναχτίστηκε το 1903	Αναζητείται
Αγία Κυριακή	Κοντά στην Αγία Μαρκέλλα (ίσως στο Halkapınar?)	?	Αναζητείται
΄Αγιος Παντελεήμων	Γκιόζτεπε (Göztepe)	?	Αναζητείται
Κοίμησις Θεοτόκου	Μπουρνόβας	Χτισμένη το 1772, ξαναχτίστηκε  το 1839-1840	Αναζητείται
Αγία Τριάδα (παρεκκλήσι του Ελληνικού Νεκροταφείου)	Μπουρνόβας	Χτισμένη το 1864	?
Ανάληψη Σωτήρος	Μπαϊρακλί (Bayraklı)	Χτισμένη το 1845	Μεταλλαγμένη Σήμερα... Merkez Camii
Αγία Τριάδα (μικρή Βυζαντινή εκκλησία)	Αγία Τριάδα (Turan)	?	Αναζητείται
΄Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος	Σεβντίκιοϊ (Sevdiköy -Gaziemir)	Χτισμένη το 1796	Αναζητείται
΄Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος	Σεβντίκιοϊ (Sevdiköy - Gaziemir)	?	Αναζητείται
Αγία Ειρήνη	Τσουμόβασι  (Cumaovası)	?	Αναζητείται
΄Αγιος Τρύφωνας	Πινάρμπασι (Pınarbaşı)	?	Δείγμα ύπαρξης, το σχεδιάγραμμα από αρχεία της Κωνσταντινούπολης
Τίμιος Σταυρός	Narlıköy (Doğanlar)	?	Τότε 2014 - Υπό ανακαίνιση  σκοπός: δημιουργία πολιτιστικού κέντρου

Πολλά σχολεία της Σμύρνης είχαν να κάνουν με τις εκκλησίες, εξ ου και η ονομασία τους "ενοριακά" ή δημόσια. Βρίσκονταν μέσα στην πόλη και τη στιγμή της καταστροφής ήταν:

• της Αγίας Αικατερίνης
• της Αγίας Άννης
• του Αγίου Βουκόλου
• του Αγίου Γεωργίου
• του Αγίου Δημητρίου
• του Δαραγατσίου
• της Ευαγγελίστριας
• του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου
• του Αγίου Ιωάννου (Αλυγαριάς)
• του Αγίου Κωνσταντίνου
• της Αγίας Κυριακής
• της Αγίας Μαρκέλλας
• της Μεταμορφώσεως (Μορτάκια)
• του Αρχάγγελου (Νεκροταφείου)
• του Αγίου Νικολάου (Τσαϊρλί Μπαξέ)
• του Τιμίου Προδρόμου
• του Αγίου Τρύφωνος

Σμύρνη - Fuar, σήμερα
Η ελληνική καρδιά της,
τότε

Fuar ονομάζεται σήμερα ο εκθεσιακός χώρος της Σμύρνης 
και 

βρίσκεται στο κέντρο της, κυριολεκτικά στην καρδιά της...

εκεί κυλούσε άλλοτε το αίμα της και όλη η ζωή της...

εκεί κυλούσε το περισσότερο ελληνικό αίμα...

εκεί που κύλησε άλλοτε και το περισσότερο αίμα... 

Σας είπα, αν πάτε, δεν θα δείτε πολλά... 

αλλά αν θελήσετε να δείτε, 
θα δείτε πάμπολα... φτάνει να ψάξετε και λιγάκι... 

Το θέμα είναι να θελήσετε να τα δείτε... 
κι αν ναι, είναι αλήθεια τόσο εύκολο...  
αφού το βλέμμα σας όπου κι αν στρέφεται θα τ΄αναγνωρίζει από μόνο του...

Καλά σας βράδια

Ε.- 

Πολλά άκουσα, πολλά διάβασα, πολλά έμαθα, πολλά τα έψαξα ξανά και ξανά...
Πολλά απ΄αυτά που σας "έδειξα", τα έχω δει... αλλά και πολλά έχω ακόμα να δω...
κάμποσα τα έψαξα μανιωδώς -ευτυχώς τελικά αποζημιώθηκα-
όσα άκουσα προσπαθώ να σας τα πω...

όσα έμαθα, τα έμαθα για μένα...

όσα διάβασα, τα περισσότερα μπορείτε να τα διαβάσετε κι εσείς στο Διαδίκτυο, ειδικά σε κάποια blogs που είναι φτιαγμένα με άπειρη αγάπη κι άπειρη δουλειά και που σκοπό έχουν να κρατήσουν τις θύμησες και τη μνήμη ζωντανή...

Τα στοιχεία και τις φωτογραφίες για τις εκκλησίες τα βρήκα στη δνση

LH levantineheritage.com