΄Αναψε του άγιου δυο κεριά και του δαιμόνου πέντε ...

Αδιακρίτως, ασταματήτως και ραγδαίως ...  βρέχει από το πρωί. Δηλαδή από προχθές βρέχει αλλά μιας κι αλλάζει ο μήνας σήμερα, ας πούμε ότι βρέχει από λίαν πρωί και πριν φέξει... ΄Ασε που του πήρε ώρα να φέξει ...

 

Ως Νοέμβρης, δεν μπορώ να πω, καλά αρχίζει ... και καλό καλό σας μήνα επ΄ευκαιρία...

Η αλήθεια είναι ότι εδώ πάντα καλά άρχιζε καθότι η 1η του είναι εξ απανέκαθεν αργία και για απαξάπαντες όλους ενώ η 2η του αργία είναι κι αυτή αλλά για μερικούς-μερικούς  προνομιούχους όπως η αφεντομουτσουνάρα μου ... Και δεν είναι καθόλου άσχημα ν΄αρχίζεις το μήνα σου άνευ γραφείου και φαντάζομαι ότι συμφωνείτε! Ειδικά δε, όταν κι η επομένη της αργίας είναι αργία κι αυτή ... ακόμη καλύτερα! Και καλυτερότερα βέβαια, όταν, όπως φέτος, οι 2 εορτάσιμες συμπίπτει να πίπτουν Πέμπτη και Παρασκευή... Μετά Σάββατο και μετά Κυριακή, βάλε κι ένα κρύωμα πριν την Πέμπτη, αρχής του γενομένης απ΄το περασμένο Σάββατο ... κλείστηκα μέσα για τα καλά...

 

Καφές λοιπόν, ζεστός στο τραπέζι, καλοριφέρ στο φουλ, οικιακά τετελειωμένα ... άρα ώρα για ταξίδεμα, ονείρεμα, γάνεμα, παραμύθι ... Κι ενώ ο καφές είναι τούρκικος αυθεντικός, μυρωδάτος, καμία σχέση δεν έχει με τον καφέ μάγεμα της Μανησάς (βλ. προηγούμενα)...

Με στιγμάτισε αυτός ο καφές τελικά!

 

Και σκεφτόμενη τη Μανησά, σκέφτηκα κι όλα τ΄ανυπέρβλητά της! Και μέσα σ΄αυτά τ΄ανυπέρβλητα μένει να σας διηγηθώ ακόμα ένα ...

 

Κι ενώ έχω πάει 4/5 φορές στην γητεύτρα Κωνσταντινού-Πόλη καμιά απ΄αυτές δεν κατάφερα να με πείσω να πλυθώ, να λουστώ, να εξαγνισθώ, να ξανανιώσω! Με άλλα λόγια να πάω σε χαμάμ... Με φοβίζει η πολλή του ζέστη, με προβληματίζει το τελετουργικό του, με ξενίζει η ιδιομορφία του ... Ενώ συνάμα, αν θέλω να είμαι ειλικρινής, με διαγείρει τρελλά η ιδέα να βρεθώ στην αισθησιακή ατμόσφαιρά του ή τουλάχιστον έτσι όπως εγώ τη φαντάζομαι εξαιτίας της  αισθησιακής φήμης που τόσοι και τόσοι του έχουν δώσει ...

 

Κι όμως στη Μανησ(ι)ά το πήρα απόφαση. ΄Ισως να ΄φταιγε ο έξω καύσωνας ή ίσως να είχε έρθει η στιγμή ...

 

Κάπου ανάμεσα σε καφέ, μαντί κι αποχαύνωσης απ΄τη ζέστη, η ιδέα του νερού έστω και καφτού μάς φάνηκε μαγική. Ψιλοσπρώχνοντας και ψιλοπειράζοντας η μια την άλλη, το αποφασίσαμε εντός 10 δευτερολέπτων περνώντας έξω απ΄την πόρτα του δημόσιου χαμάμ... Αν το είχαμε συζητήσει περισσότερο, είμαι σίγουρη πως πάλι θα υπ-αναχωρούσα! Απ έξω, όπως το πάρει κανείς, θυμίζει τζαμί ή εκκλησία... χωρίς μιναρέ ή χωρίς καμπαναριό... Το δέος έχει αρχίσει ... Το δέος της ιδέας, το δέος της συνεννόησης, το δέος της πράξης ...΄Ολα τα δέη μαζί ... Δυο σκαλιά κάτω και στ΄αριστερά ...

 

Η κυρά-τουρκάλα στο καρεκλάκι -χαμηλό πρέπει να 'ταν- πίσω από κάτι που θυμίζει ρεσεψιόν- γιατί ίσα-ίσα που βλέπουμε το λουλουδιαστό τσεμπέρι της ...  μας κοιτάζει χαμογελώντας πλατιά και μας καλωσορίζει λέγοντας τα "δικά" της. Φυσικά και κάνουμε μπαμ από μακριά ότι είμαστε τουρίστριες, αλλά δεν το βάζει κάτω. ΄Οπερ, αναλαμβάνω τα ηνία και με την άπταιστη τουρκική μου που συνίσταται σε καλημέρες, καλησπέρες, ευχές και πόσο κάνει βρίσκουμε την άκρη και κανονίζουμε την τιμή... Θα πληρώσουμε, λέει, βγαίνοντας... Αλληλοκοιταζόμαστε και σιωπούμε... Τι να πούμε άλλωστε ... ΄Ασε που νομίζω ότι έχω αγχωθεί! Δεν το λέω μην κι αγχωθεί κι η φιλενάδα μου και λακίσουμε! Και θα ΄ταν ντροπή ...

 

Ο υδράργυρος ανεβαίνει όσο κατεβαίνουμε 4/5 πέτρινα φαγωμένα σκαλιά. Ανεβαίνει κι άλλο σαν περνάμε μια πόρτα ξύλινη. Ξύλινη; Ναι, ξύλινη. Μου κάνει εντύπωση αλλά σιωπώ ... Θα ήταν άλλωστε ιεροσυλία να σπάσω την εντυπωσιακή σιωπή που επικρατεί εκεί μέσα...

 

Η γυναίκα μάς δίνει πετσέτες μπλε και κόκκινες καρρώ... Μου θυμίζουν πετσέτες/άκια  για ποτήρια! Εγώ δεν εκπλήσσομαι γιατί τις ξέρω αυτές τις πετσέτες... ΄Εχω αγοράσει ήδη τέτοιες -μεταφέρονται κι εύκολα- απ΄τη Σμύρνη ... έναντι σουβενίρ για φίλους και για μένα! Η φιλενάδα μου τις κοιτά και χαμογελά... Είμαι σίγουρη πως σκέφτεται "ποτηρόπανα" ...

 

 

Με νοήματα μάς ζητάει ν΄αλλάξουμε στα πλαϊνά δωματιάκια. Να βγάλουμε τα ρούχα και να τυλιχτούμε στις πετσέτες... Στο ονταδάκι που μπαίνω υπάρχει ένας ξύλινος πάγκος σε μέγεθος κρεββατιού με μια άσπρη χνουδωτή πετσέτα πάνω του κι ένα κιρμιζί μαξιλάρι, ένα ζευγάρι παράξενα τσόκαρα,

 

μια καρέκλα, ένα σοφραδάκι στην άκρη μ΄ένα δίσκο με καράφα και ποτήρι, δυο καρφιά στον τοίχο κι η απαραίτητη φωτογραφία του παγωμένου Κεμάλ! Σκέφτομαι να της πω να την βγάλει γιατί δεν θέλω να με δει ο Κεμάλ γυμνή και με ματιάσει αλλά κρατιέμαι ... Αλλάζω κι εξέρχομαι...

Η φιλενάδα μου ακριβώς δίπλα. Η αλήθεια είναι ότι κάτω απ΄το πεσκίρι μου δεν έχω αφαιρέσει το εσώρουχάκι μου... Αλλάζω γνώμη, μπαίνω πάλι μέσα, το βγάζω κι εξέρχομαι εκ νέου. Μια ψυχή είναι, θα βγει που θα βγει...  Ας βγει και το βρακί! Κοιτάω στα μάτια τη φιλενάδα μου και μας πιάνει νευρικό γέλιο. Προσπαθούμε μάταια να συγκρατηθούμε. Κι εμφανίζεται ο χαμάμης! Νέος, βρεμμένος κι ωραίος! Μάλιστα! Μας μιλάει σε μια αγγλογαλλική διάλεκτο! Εν ολίγοις, γελάει και μας καθησυχάζει ενώ προχωράει προς τη μεγάλη σάλα. Προλαβαίνω να δω ενσωματωμένο στον τοίχο ένα καφενεδάκι!!! Στη μεγάλη σάλα, δεν βλέπω άλλο τίποτα εκτός από μάρμαρα!!! Μάρμαρα λευκόγκριζα παντού!!!

 

 

Και μαρμαρένιες βρύσες και μπακιρένια τάσια!!! Κι αυτό είν΄ όλο! Με νοήματα μας βάζει να ξαπλώσουμε στο πελώριο εξάγωνο μαρμάρινο "τραπέζι" στο κέντρο της σάλας. Μας τακτοποιεί πόδια και κεφάλι σε μαξιλάρια και μας αφήνει να βράσουμε στο ζουμί μας!!! Δεν ξέρω αν μ΄αρέσει, δεν ξέρω αν θέλω να μείνω, δεν ξέρω αν έχει περισσότερη ζέστη έξω ή εκεί μέσα, ξέρω πάντως ότι έχω αρχίσει να λιώνω!!! Κι ιδρώνω τόσο πολύ που με σιχαίνομαι! Θέλω να φωνάξω ότι θέλω να πλυθώ!!! Δέκα λεπτά περίπου μετά δεν ξέρω αν έχω λιποθυμήσει, αλλά ξέρω πως όλο μου το κορμί έχει διαλυθεί, δεν νιώθω βάρος, δεν έχω χέρια και πόδια. Ούτε και μυαλό έχω... Είμαι αλλού... ΄Εχω μεταφερθεί σ΄έναν κόσμο όπως εκείνον μετά τον έρωτα.... Λιώσιμο!!!  Και λίγο πριν λιώσω, στο τσακ δηλαδή του σημείου τήξης μου, ο νέος έρχεται και μου λέει να ανοίξω την πετσέτα  ώστε να μείνει ελεύθερη η πλάτη μου και να ξαπλώσω μπρούμυτα. Η φιλενάδα μου, βράχος, βαστάει καλύτερα από μένα! Δεν την ενοχλεί λέει και τόσο η ζέστη! ΄Ημαρτον! Αυτό δεν είναι ζέστη, είναι κόλαση! Χα κι είμαστε ακόμα στα εύκολα. ΄Ετσι γράφουν τα βιβλία που έχω διαβάσει! Και να τα μας ... φτάσαμε και στα δύσκολα... Ταχυδακτυλουργικά γεμίζει τα τάσια του ο νέος και με φόρα τα ξαμολάει στο βράζον κορμί μου! Ακόμη ένας χαμάμης έρχεται κι αναλαμβάνει τη φιλενάδα μου. Ο δικός μου ε, ναι...  είναι πιο όμορφος!!! Μου κάνει εντύπωση που μας έχουν αναλάβει άντρες. Λογικά θα έπρεπε να μας τρίβουν λουτράρισσες-χαμαμτζούδες αλλά βλέπεις ... τουρίστριες όπερ απελευθερωμένες κατά το μάλλον ή ήττον γι΄αυτούς ... όπερ και γιατί όχι να μην μας τρίβουν άντρες; ΄Ετσι πάει ... Σε λίγο, είμαι σίγουρη, ότι θα μου προτείνει να παντρευτούμε! Λίγο τούς μιλάς, λίγο τούς γελάς και σου προτείνουν γάμο!!! Τους έχει γίνει συνήθεια ... Νομίζουν ότι άμα φύγουν απ΄τον τόπο τους, θα περνάνε καλύτερα! Αχ και να ΄ξεραν! Φτου, πάλι θα πρέπει να αρνηθώ ... Του ρίχνω σίγουρα 20 χρόνια! Το ψιθυρίζω στη φιλενάδα μου και να ΄σου πάλι το νευρικό γέλιο να χαλάει τη χαλάρωση και την αποχαύνωση της στιγμής και της σκηνής... Πνίγω το γέλιο από ευγένεια και ξεχνάω τη φιλενάδα μου γιατί ο δικός μου έχει αρπάξει μια πάνλευκη λινή πετσέτα και τρίβει, τρίβει, τρίβει... και σκουπίζει.

 ΄Εχουμε φτάσει στον περίφημο "κετσέ", έτσι λένε εδώ τη φάση τρίψιμο. Δηλαδή κετσές είναι το τρίψιμο μα και το σχοινένιο σφουγγάρι που χρησιμοποιούν στα χαμάμ... "΄Εγινε σαν κετσές" λέγαμε κι εννοούσαμε ένα μάτσο πολυμπερδεμένα σκληρά νήματα... ή π.χ. Κετσές το μαλλί της! ...   Ε ναι, αυτό είναι... ... Εγώ σκέφτομαι, αυτός τρίβει, τρίβει, τρίβει... Ούτε μάρμαρο να ήμουν! Κάτι μου λέει, κάτι μου δείχνει... Περιφέρω το βλέμμα ένα γύρω και τι να δω ... Πετσέτα, μάρμαρο, εγώ... κι οι 3 τίγκα στα μαύρα μικροσκοπικά απολεπίδια, κατάλοιπα του "χρησιμοποιημένου" δέρματος... Τύφλα να ΄χουν το πήλινγκ, οι ζεστές πέτρες και τα χεράκια των εξωτικών κοριτσιών στα καλύτερα κι ακριβότερα Σπα... Σπα; Ουπς, είπα Σπα και θυμήθηκα πως δεν έχουν πληρώσει! Αλλά ...στο τέλος ξυρίζουν τον γαμπρό!  Ποσώς με κόφτει όμως. Πόσες λίρες μπορεί να μας ζητήσουν; Σίγουρα δεν πρόκειται να πληρώσουμε την τιμή που πληρώνουν οι ντόπιοι, αλλά αυτό το ξέραμε από πριν μπούμε!  Συνεχίζει το τρίψιμο ακάθεκτος και κάτι μεταξύ οπισθίων και γάμπας, φτάνει και στην πρόταση γάμου συν τους παρελκόμενους λαγούς και τα πετραχείλια που μου τάζει!!!

 

Γελάω και γελάει! ΄Εχω αρχίσει να φτάνω σε επικίνδυνο σημείο! Καλέ, είμαι έτοιμη να του πω το ... ναι! Τα απολεπίδια συνεχίζουν να σκορπίζονται πλήθος ένα γύρω και άμεσα συνειδητοποιώ πόσο μάταιο και πόσο λίγο ήταν το πλύσιμο των δεκαετιών που βαραίνουν την πλάτη μου, χώρια το κολύμπι στα γαλανά νερά μας! Αφήνει την πετσέτα και συνεχίζει το τρίψιμο με ένα σχοινένιο σφουγγάρι. Νομίζω ότι θύμωσε γιατί με τρίβει με ... μίσος! Μήπως γιατί αρνήθηκα την πρόταση γάμου; Μια άλλη πάνλευκη πετσέτα παίρνει τη θέση της άλλης που φαντάζει πλέον σχεδόν γκρι. ΄Ενα άρωμα με τυλίγει... ενώ ένας τρυφερός αφρός  με σκεπάζει ένα γύρω απαλά... Παραδίνομαι... στο γλύστρημα των χεριών του -χέρια μαγικά- μασάζ  θεϊκό ανάμεσα σ΄ατμούς, σ΄αφρούς και μπουρμπουλήθρες! Ανάθεμα τα χεράκια του! Βρίσκομαι στην "κόλαση" ενώ λογικά είμαι στον "παράδεισο"... Το μυαλό μου δουλεύει χώρια μου... Σκηνές από χαρέμια με ζαλίζουν, αισθησιακά αρώματα και κορμιά  με υπνωτίζουν, δαντέλλες και γαργαλιστικά μεταξωτά με τυλίγουν... Ο Σουλτάνος λείπει γμ το μου! Μάλλον σε εκστρατείες τρέχει!!!

Τα χέρια του καταλήγουν στις πατούσες μου! Εκεί πλέον εγκαταλείπω -όλα τα εγκόσμια- κι εγώ! ΄Ενας θόρυβος μόνο με γυρίζει άτσαλα πίσω. ΄Εχει πάρει πάλι τα τάσια του και πάλι τ΄αδειάζει πάνω μου. Με ξεπλένει, περιμένει να διπλωθώ στο πεσκίρι μου, με ξεβγάζει στην πόρτα και μ΄αποχαιρετά με σεβασμό... "Γκιουλέ, γκιουλέ  Μαντάμ". "Γελαστά, γελαστά ... (να πηγαίνεις) Κυρά". Η γυναίκα της πόρτας στέκεται μπροστά μου και με κοιτά ερωτηματικά. Της κάνω νόημα πως πάω να πάρω το πορτοφόλι μου να την πληρώσω. Κουνάει αρνητικά το κεφάλι και με πιάνει απ΄το χέρι. Με πάει σ΄ένα άλλο δωμάτιο, όχι σ΄αυτό που άλλαξα, και μου δείχνει τη ... χαλάουα. Και φρικάρω! Θυμάμαι πως όλες οι "γειτόνισσες" μισούν τις τρίχες και πως όταν χρήζει, ιδίως μετά  και δη στο χαμάμ, τις ξεπατώνουν από παντού!!! Της κάνω νόημα πως όχι, όχι ... και με πάει πίσω στο ονταδάκι με τα ρούχα μου. Μου εξηγεί -πάντα με νοήματα-  πως μπορώ να κοιμηθώ αν θέλω ή να χαλαρώσω. Λέω όχι ευγενικά. Και τότε μου προτείνει να πάρω τσάι ή καφέ και γλυκάκια και κάτι σαν ...Α! ΄Αμα θέλω, λέει, μπορεί να δει και το φλυτζάνι μου... Ε, τώρα πώς να αρνηθώ μου λέτε; Αρνούμαι το τσάι, παρακαλώ καφέ... ΄Εξυπνα γλυστράει έξω και γυρίζει κρατώντας απ΄το χέρι τη φιλενάδα μου. Μας αφήνει στο ονταδάκι μισοπετσετωμένες -μισόγδυτες και πάει για τον καφέ. Δεν σταματάω να με θαυμάζω!  Μ΄αγγίζω και δεν χορταίνω το άγγιγμα! Το δέρμα μου είναι ρόδινο, μυρωδάτο, απαλό... ροζ υπέροχο, δερματάκι μωρού!!! Τι χαζή που ήμουν! ΄Εχασα κι έχασα χαμάμ απ΄ τις κουτές προκαταλήψεις μου! Τόσες και τόσες φορές τριγυρίζα στην γείτονα, κρίμα ... δεν τις εκμεταλλεύτηκα πλήρως! 

Η κυρά γυρίζει. Δίσκος μπακιρένιος απαστράπτων, 2 φιντσάν ασσορτί, καφές μπρικάτος μυρωδάτος! Και λουκούμια και λουκουμάκια, και μπουρμαδάκια, και μπακλαβαδάκια, κι άλλα γλυκά και γλυκάκια, ο αδιάλεχτος!  Ξαναβγαίνει. Μαξιλάρες κοκκινόχρυσες δυο και τις βολεύει πλάι απ΄το σοφρά. Μας κάνει νόημα, καθόμαστε, μας σερβίρει τον καφέ ... και φεύγει. Αράζουμε, μιλάμε, σταματάμε, πίνουμε, γευόμαστε... Σκεφτόμαστε; ονειρευόμαστε; ταξιδεύουμε; ΄Ολα αυτά μαζί! Και καταλήγουμε! Χαμάμ και πάλι χαμάμ!!! Κι αύριο και μεθαύριο κι αντιμεθαύριο... Ε, μετά διακοπές τέλος ... καφέδες φινί, σοροπιαστά φινί, χαμάμ φινί... 

 

 

Και κρίμα που στην Αθήνα μας, στην Ελλάδα μας ... δεν έχουμε χαμάμ. Και κρίμα γιατί υπήρχαν πολλά.  Εντάξει, διώξαμε τους Τούρκους, απελευθερωθήκαμε, δεν θέλαμε να κρατήσουμε κατάλοιπα δικά τους τουρκικά ... μα ήταν ανάγκη να διώξουμε και τα χαμάμ; ΄Αλλωστε τα χαμάμ ή δημόσια λουτρά ήταν ρωμαϊκά. Δηλαδή τι ρωμαϊκά; Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τί έκαναν, δεν πλενόντουσαν; Λουτρά είχαν κι αυτοί... ΄Η μήπως οι Ρωμαίοι τα έλεγαν χαμάμ; Λουτρά θα τα λέγαμε και ως λουτρά θα τα χρησιμιοποιούσαμε... ΄Αλλωστε οι γείτονες τα κράτησαν για δικούς τους λόγους κι όχι λόγω εξυπνάδας. "Φτωχοί ήσαν κόρη μου, μεροκαματιάρηδες. Λουτρό στο σπίτι; Γι΄αυτούς το σπίτι ήταν ένα δωμάτιο. Και βρήκαν τα λουτρά, τα ΄παν χαμάμ ... κι είχαν να πλένονται. Τους ήθελε κι ο Προφήτης καθαρούς... δε σκέφτηκε όμως τη φτώχεια τους. Την σκέφτηκαν όμως αυτοί ... Πάτησαν πάνω στα ρωμαϊκά λουτρά, και τους ήρθε η κατασκευή των χαμάμ φτηνή ..."

Κι ήταν μαρμάρινα, όμορφα, στολίδια μοναδικά, τα λουτρά μας!  Μα τ΄αφήσαμε, τα εγκαταλείψαμε και μας άφησαν... χρόνους! Ερημώσανε, πέσανε, κατεδαφίστηκαν, χάθηκαν ... Κρίμα, γιατί ανήκουμε στην Ανατολή ... Κρίμα γιατί μας πάει η Ανατολή ... Κρίμα γιατί το πνεύμα μας είναι Ανατολίτικο... Κρίμα γιατί είμαστε Ανατολίτες... Τι δουλειά έχουμε εμείς με τους κρύους ευρωπαίους; Αυτοί είχαν να κάνουν μαζί μας. Αυτοί είχαν να τα βάλουν με τον πολιτισμό μας, αυτοί είχαν να τα βάλουν με το πνεύμα μας, αυτοί είχαν να ζηλέψουν ... Αυτοί μας έφαγαν και μας τρώνε ...

 

Αποτελειώνουμε τον καφέ... Τσιμπάω και το τελευταίο γλυκάκι. Ούτε που ξέρω πόσα έφαγα... Κοιταζόμαστε, γελάμε ξένοιαστα, αλαφρωμένες, ντυνόμαστε και πάμε για την έξοδο. Η κυρά μάς κοιτά παραπονεμένα. Φαντάζομαι ότι λυπάται που δεν την καλέσαμε να μας πει το φιντσάν... έχασε το "μεροκάματο" ίσως... Της βάζω 1 δεκάλιρο δηλ.5 ευρώ στην τσέπη της λουλουδιαστής μπροστοποδιάς που φοράει και μου δίνει 1 εκατομμύριο ευχές... Πως καταλαβαίνω τις ευχές της;  Μα απ΄τα πολλά Αλλάχ, ξαλλάχ που σέρνονται ανάμεσα στα λόγια της ... Της χαμογελάω, τη χαιρεάω ... Γελάνε μέχρι και οι γκρίζες τρίχες απ΄τα μαλλιά της που ξεφεύγουν κάτω απ΄το τσεμπέρι ...

  

Η απίστευτη εμπειρία , η γεμάτη αφρούς κι αρώματα Ανατολής και ξεχασμένους οντάδες τελείωσε ...

Πάμε για το ταμείο. Κι είμαι έτοιμη να πληρώσω όσο-όσο ...

Ευχάριστη έκπληξη! 60 λίρες = 30 ευρώ αναλογούν στην καθεμιά μας, ποσό που το βρίσκω λογικότατο! Σχεδόν τίποτα δηλαδή, πάντα σε σχέση φυσικά με τα πόσα ευρά θα είχα πληρώσει σε κάνα Σπα ανά τας Ευρώπας ...  και τας Ελλάδας, βεβαίως-βεβαίως ...
΄Οσο για την απόδειξη ... δεν μου δίνει.
Και... δεν τη ζητάω ...

 

  

Καλά σας βράδια

 

Ε.-

 

Να μην ξεχάσω ... 

Κάποτε πρέπει να σας περιγράψω και την εμπειρία του Ναργιλέ ... σε Πόλη και Σμύρνη