Δε νομίζω να υπάρχει άλλη φράση -παροιμία;- απ΄αυτή τού τίτλου που να ταιριάζει καλύτερα σ΄αυτά που σκέφτομαι να γράψω ...
Ας την κάνουμε γιοφύρι λοιπόν κι ας το περάσουμε ...
Κι αν συμφωνείτε ...
Ας πηγαίνουμε ... ώρα για βόλτα ...
Μόνο που μια βόλτα τέτοια θέλει μάτια ορθάνοιχτα, καλά αφτιά, μύτη ραντάρ, χέρια τρυφερά, γεύση επιθυμίας, νου ελεύθερο ... Τα θέλει όλα! Κυρίως καρδιά!
Και θέλει κα να αφεθήτε! Θέλει νου ελαφρύ να μπορεί να τρέξει, χέρι να χαϊδέψει ...νησιά, ψυχή να διαβεί θάλασσα και να περάσει απέναντι "ΕΚΕΙ"! Θέλει βλέμμα τρυφερό, ανάσα ζεστή, πόδια ακούραστα κι έτοιμα να χαϊδέψουν χώματα και γωνιές γνώριμες ...
Σοκάκια και μαχαλάδες -από ακούσματα γνωστά- περιμένουν να δα μια ανάσα μας, να ξαναζωντανέψουν ψεύτικα -το ξέρω- τόσο ψεύτικα μα και τόσο αληθινά συνάμα ...
Πρωί, πριν πιάσει η ζέστη ...
΄Ενας ήλιος δροσερός ακόμα ...
Πάνε νησιά, πάνε θάλασσες, ... και να γη και χώμα ...
Η Σμύρνη! Εκτείνεται από τους ΝΔ. πρόποδες του όρους Σιπύλου και των ΒΑ. του βουνού Πάγου, όπου και η εύφορη πεδιάδα της Μαινεμένης! Και φτάνει μέχρι της ακτή ... όπου και η θαυμαστή προκυμαία "Κε" - απ΄το γαλλικό quai που σημαίνει αποβάθρα! Η προκυμαία λοιπόν απλώνεται από βορρά προς νότο! Ξεκινάνει απέναντι απ΄το σιδηροδρομικό σταθμό του Αϊδινίου κι είναι η αλλιώς λεγόμενη Πούντα (Αλ Σατζάκ) που είναι το βόρειο άκρο της προκυμαίας. Φτάνει μέχρι το παλαιό διοικητήριο (Κονάκι) κι αυτό είναι το νότιο άκρο της.
Μέχρι το 1922 η πόλη διακρίνονταν στον "Πάνω Μαχαλά", (προς τον Πάγο), το αρχαιότερο τμήμα της πόλης, όπου διέμεναν κυρίως Τούρκοι, Εβραίοι και λίγοι Έλληνες. Στον "Κάτω Μαχαλά" ή "Κάτω Πόλη", νεώτερο τμήμα, διέμενε ο κυρίως χριστιανικός πληθυσμός. Οι Αρμένιοι (νότια), και οι Έλληνες (βορειότερα των Αρμενίων), μέχρι και την έναντι ΒΔ. ακτή το λεγόμενο Κορδελιό!!!
Πόσο γνώριμα ονόματα, πόσο γνωστές αναμνήσεις ..
Η κάτω πόλη περιελάμβανε την αρμενοσυνοικία, που συνόρευε με την εβραϊκή συνοικία του Πάνω Μαχαλά με το ναό του Αγίου Στεφάνου και με την ελληνική συνοικία με το ναό του Αγίου Γεωργίου. Εκεί κι η αγορά με τ΄όνομα "Μεγάλες Ταβέρνες"! Στην αγορά αυτή και το μπακάλικο του παππού μου του Γιώργη απ΄τ΄Αλάτσατα, γιατί είχε μπακάλικο ο παππούς μου στη Σμύρνη κι αλευρόμυλο στ΄Αλάτσατα! Εκεί δίπλα κι η συνοικία "Γυαλάδικα" όπου και ο περίφημος ναός της Αγίας Φωτεινής! Βορειότερα ο Φραγκομαχαλάς, ηλίου φαεινότερον συνοικία καθολικών. Η συνοικία των Νοσοκομείων και μακρύτερα η συνοικία Φασουλάς όπου αμέσως μετά άρχιζε η κεντρική οδός τα "Τράσα", ονομασμένη έτσι προφανώς από τη γαλλική λέξη "traces" που σημαίνει ίχνη. Κι ήταν τα Τράσα, λεωφόρος εσωτερική παράλληλη προς τη προκυμαία! Εκεί ήταν κι η αριστοκρατική συνοικία με τη πλατεία της Καλλιθέας (Μπέλα Βίστα) και τον "παράλληλο" δρόμο, τον γνωστό εκ παραφθοράς "Παραλλέλι" με τις επαύλεις των εύπορων Σμυρναίων. Συνέχεια της οδού των Τράσων ήταν τα Σχοινάδικα, μετά το Κερασοχώρι και το βουλεβάρτο Αλιότι που οδηγούσε προς το σιδηροδρομικό σταθμό Αϊδινίου. Ακολουθούσε η συνοικία της Πούντας με Ιταλούς και Μαλτέζους κατοίκους και πιο μέσα, στα ενδότερα ... οι λαϊκές συνοικίες του "Αγίου Τρύφωνα" ή Τσικουδιά, τα "Ταμπάκικα" (βυρσοδεψεία), τα "Μορτάκια" ή Λυγαριά, καθώς και η πέρα του σταθμού Κασαμπά η συνοικία του Αγίου Κωνσταντίνου με συνέχεια αυτής τα "Χιώτικα" όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένοι οι οίκοι ανοχής!!!
Κατά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1922 καταστράφηκε σχεδόν όλος ο Κάτω Μαχαλάς από την Αρμενοσυνοικία μέχρι και τα Σχοινάδικα...
Και σήμερα;
Αχ σήμερα ...
Η σημερινή Σμύρνη, εκτός από ένα τμήμα της τουρκικής συνοικίας του άλλοτε Πάνω Μαχαλά και της Πούντας με τους λιθόστροτους δρόμους σε τίποτα δεν θυμίζει την ανατολίτικη όψη της παλαιάς ραχατλίδικης Σμύρνης ... με το ιπποκίνητο τραμ της προκυμαίας, τα στενά σοκάκια (παρόδους) και τα ξύλινα σπίτια! Στη τεράστια σε έκταση περίκαυστη περιοχή που έσβησε των άλλοτε έξι συνοικιών, της Αγίας Αικατερίνης, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Τρύφωνα, της Ευαγγελιστρίας, του Αγίου Νικολάου, και του Αγίου Ιωάννη και κάποιων τμημάτων άλλων παλαιών συνοικιών, σήμερα εκτείνεται το περίφημο πολιτιστικό πάρκο της Σμύρνης, έκτασης 300.000 τ.μ. που αποτελεί μικρογραφία του πάρκου της Μόσχας. Περιλαμβάνει ψεύτικες μικρές λίμνες, κήπο με αιχμάλωτα ζώα, ταβέρνες κυρίως τουριστικές και τις εγκαταστάσεις της ετήσιας εμπορικής έκθεσης με μόνιμα περίπτερα εκθετών σε αρχαίο ελληνικό ρυθμό! Στη θέση του άλλοτε ναού του Αγίου Δημητρίου μέσα στο πάρκο έχει ανεγερθεί το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σμύρνης με πλήθος εκθεμάτων της αρχαίας ελληνικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής!!!!!
Είναι στενάχωρη η βόλτα μας το ξέρω -γιατί την έκανα- ...
Την έκανα με μάτια ανοιχτά, με καρδιά μεγάλη και νου ελεύθερο! Δεν θέλει ο νους μίσος για μια τέτοια βόλτα, ούτε διαφορές, ούτε κακίες! Δε θέλει έχθρες! Ο καυγάς χρειάζεται δύο έλεγε η γιαγιά μου, όπως και τα διαζύγια άλλωστε! Μην το ψάχνετε! Η ιστορία γράφει και γράφεται απ΄τη μεριά του καθενός! Αντίθετα επιβάλλονται αναστεναγμοί, σφιξήματα, αναμνήσεις κι ίσως μια θλίψη, μόνο μια όμως! ΄Αλλα, ίσως απαραίτητα, χρειαζούμενα η βόλτα μας θέλει αγάπη, παλιά δεσίματα, διηγήσεις ... Την ιστορία την γράφουν άνθρωποι! Κι άνθρωποι ... Μη με πείτε αναίσθητη, δεν είμαι! ΄Οτι έχει να κάνει με ανθρώπους έχει δυο πλευρές! ΄Εχει να κάνει και με καταστροφές! Πεθαίνει και πληγώνει ψυχές! Κι είναι και για μένα πληγή η Σμύρνη! Μόνο που την αγαπώ πάρα πολύ για να την μεταχειριστώ όπως όλοι! Δεν είμαι αναίσθητη, όχι! ΄Εχω μόνο δυο ειδών ακούσματα! Πηγαίνοντας παρακάτω θα καταλάβετε ...
Η πλατεία του άλλοτε Διοικητηρίου (Κονάκ-ι) αποτελεί σήμερα το κέντρο της κίνησης και της πόλης. Κι απέναντι απ΄το Κονάκ βρίσκεται η αποβάθρα των μικρών επιβατηγών πλοίων ("βαποράκια") που εξυπηρετούν τη συγκοινωνία με τα παράλια περίχωρα της Σμύρνης. Υπομονή, θα πάρουμε και το καραβάκι και θα πάμε κι εκεί ...
Η μεγαλύτερη εμπορική και τουριστική κίνηση πάντως απλώνεται σε ακανόνιστη και στενή οδό από το Κονάκι μέχρι το τέμενος Ισάρ Τζαμί. Πλήθος καταστημάτων νεοτερισμών, ζαχαροπλαστεία, χρυσοχοεία, παλαιοπωλεία καθώς και κρεοπωλεία και οπωροπωλεία -χάος- αντικατέστησαν τούς προ του 1922 εμπορικούς δρόμους του Φραγκομαχαλά, των Γυαλάδικων και τις Μεγάλες Ταβέρνες. Κι οι παλιές θολωτές και σκοτεινές τουρκικές αγορές, οι λεγόμενες "μπεζεστένια" σήμερα πια χωρίς σκέπαστρα, κάπου εκεί ...
Φιλί
Ε.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου