Κάλιο γνώση παρά γρόσι / κάλιο πράξεις παρά λόγια ...

Σπονδή και μαντική ...

΄Αιντες να τα πούμε γιατί σε λίγο αναχωρώ για το μεϊντάνι*

Καλημερούδια σας

Ναι πρωινή-πρωινή όπως πάντα ακόμα και τα Σάββατα 

Κι ο μήνας έχει 19 ... Χρυσάνθου και Δαρείας

*όπου τουρκιστί μεϊντάν, ελληνιστί πιάτσα, πλατεία, αγορά ...

Κι επειδή όπως καταλαβαίνετε, νωρίς για πιάτσα νωρίς και για πλατεία, εγώ αγορά θα πάω ...

Είπα μόνο να, πριν φύγω, να περάσω πρώτα λιγάκι από τούτο δω το μπακαλικάκι ... να δω τα τρεχούμενα ...

Κόλλυβων συνέχεια

Κι αφού σχεδόν όλη νύχτα "αφουγκράζονταν τους αναχωρήσαντες" και μ΄αγάπη αναθυμούνταν τις περιπέτειες και τα καλά τους, και περασμένης πια για τα καλά της ώρας, πήγαιναν η καθεμιά νοικοκυρά στο γιατάκι* της για μια ελάχιστη ξεκούραση αφού χαράματα σηκώνονταν για να συλλέξουν στις άσπρες πορσελάνες, τα σπερνά. Και τα "μελετούσαν" σπυρί-σπυρί κι υλικό-υλικό μιας που το κάθε υλικό-συστατικό είχε τη δική του συγκεκριμένη σημασία. Κι είχε το στάρι να κάμει με τη γη και το χώμα το τελικό που μας σκεπάζει, κι είχε ο μαϊντανός σχέση, με τον τόπο το χλοερό απόλυτη, κι είχε το ρόδι με το αίμα να κάνει. Και συμβολίζουν, αμύγδαλα, καρύδια και σταφίδες μ΄ότι μας προσφέρουν τα εγκώσμια, η γης μας δηλαδή ... ΄Οσο για τα υπόλοιπα υλικά σουσάμι, κανέλα, γαρύφαλλο, αλεσμένο στραγάλι ή καβουρντισμένο αλεύρι, κρίμα και λυπάμαι αλλά καθόλου δεν θυμάμαι τι και γιατί ... τι συμβόλιζαν και γιατί είναι απαραίτητα ...
Κι ήταν έτοιμα και τα πρόσφορα.
Κι ένα μπουκάλι λάδι, κι ένα μπουκάλι κρασί, προσφορά κι αυτά. Στην εκκλησιά για τη συγχώρεση...

Και στόλιζαν το δίσκο της η καθεμιά με το δικό της τρόπο ... και κινούσαν. Κι ήταν οι δίσκοι αυτοί να τους ζηλεύεις. Ο ένας καλύτερος απ΄τον άλλο, μ΄όλα τα καλά  κι άσπρα κουφέτα στολισμένοι. Ε, ήταν και μερικές παιδάκι μου -αλλά λίγες- που τους έκαμαν σαν τα μούτρα τους! Σαν την ... τι να σου λέω τώρα ... Στα μαύρα ξεκινούσαν, απλοντυμένες, σοβαρές και με μάτια λαμπερά έτοιμα να δακρύσουν...  Σειρά είχε η εκκλησιά και το "διάβασμα" ή μνημόσυνο, δουλειά όχι πια δική τους αλλά του ιερέα. Κι όταν έλεγε κι έκανε κι αυτός τα πρέποντα, έπαιρναν τα κόλλυβα κι αφού περνούσαν από το νεκροταφείο κι άφηναν μια φούχτα σπονδή στα μνήματα παιδάκι μου, έπαιρναν το δρόμο του γυρισμού.  Και της μοιρασιάς! ΄Αλλες γύριζαν στην εκκλησιά, άλλες στο σπίτι τους, άλλες στον καφενέ στο μεϊντάνι ...Κι αν πήγαιναν στην εκκλησιά μοίραζαν εκεί τα σπερνά, στους αναμένοντες και ... φτωχούς. ΄Ηταν φαΐ τότε παιδάκι μου, για κάποιους τα κόλλυβα... Κι αν γύριζαν σπίτι, το ίδιο ... Καφές σκέτος, θεόπικρος. Κι αργότερα ... τσίπουρο, ούζο ή ρακί πρόσφεραν σ΄όσους είχαν έρθει να συγχωρέσουν, κόλλυβα και μεσημεριανό τραπέζι για όλους, ερχομένους και οικογένεια. Κι όσες τα πήγαιναν στο μεϊντάνι, τα ίδια ... ΄Οσα είχαν απομείνει βέβαια -ήξεραν και τα ΄καναν μπόλικα- γιατί όλες όμως όποιον και να συναντούσαν έπρεπε και του πρόσφεραν μια χούφτα κόλλυβα για τη συγχώρεση των αποθαμένων τους. Μα κι όποιος τις συναντούσε, ήξερε! Συγχωρνούσε, κι ευχόταν ...

"Κι αυτές κόρη μου, όσες δεν τα γύριζαν σπίτι -ήθελαν αλλά δεν μπορούσαν- έπρεπε οπωσδήποτε και φρόντιζαν να κρατήσουν μια φούχτα σπερνά να τη γυρίσουν στο σπίτι ...
Κι ήταν ο καφές πάντα σκέτος, πικρός. Σαν την πίκρα του χωρισμού. Το χωρισμό "γιόρταζαν και δοξολογούσαν παιδάκι μου. Μπορεί να είναι γλυκός ο χωρισμός, πώς θες να ΄ναι ο καφές! Και κόρη μου να ξέρεις. Για τούτα να δε λέμε ποτέ "στην υγειά" με τον καφέ παιδί μου, με κανένα καφέ! Μόνο με το νερό ... που τόνε συνοδεύει. Κι ύστερα με τα τσίπουρα, τα κρασιά και τα ούζα. Σήμερα τίποτα ίδιο. ΄Ενας δίσκος έτοιμος, κουλούρια του εργοστασίου, κονιάκ λέει και καφέδες άπιοτοι ... γλυκοί. Πάνε και παραγγέλνουνε γλυκό καφέ! Παραγγέλνουνε λέει. Παραγγέλνεις στις κηδείες καφέ; Στον "καφενέ" για χάζι είσαι; Πίκρα έχεις στις κηδείες και στα μνημόσυνα παιδάκι μου, γλυκό καφέ θα πιείς; ΄Η μήπως καρυδόπιτα θα μοιράσεις! Τόδα κι αυτό ...!!! "

Ψυχοσάββατο μεν αλλά και της Μαντικής δε ...

"Προστάτης των κοριτσιών, των λεύτερων, είναι ο ΄Αγιος Θεόδωρος, το ξέρεις; Κι οι λεύτερες συγχωρνούσαν μια για τον μακαρίτη μα και μια για να πάρουν τα κόλλυβα. Μόνο του Αγίου Θεοδώρου τα κόλλυβα είναι μαντικά! Α, ναι! Γι΄αυτό τα γύρευαν. Συγχωρνούσαν βέβαια αλλά τα ΄παιρναν και τα ΄βαναν κάτω απ΄το προσκεφάλι τους τη νύχτα και ανέμεναν να τους φανερώσει ο Άγιος ... ποιος χοίρος άντρας τους αναλογεί, αμές, και με ποιον θα στεφανωθούν. Και ξέρεις τι έλεγε εμένα η νινέ*** μου; ΄Ολοι οι άντρηδες κόρη μου γουρούνια είναι, μόνο φρόντισε να ξεδιαλέξεις και να παντρευτείς το μικρότερο." 

Πέρασε και της Ορθοδοξίας η Κυριακή...

΄Οπου λέει γιορτάζουμε τη λήξη του καυγά** μεταξύ όσων ήθελαν ζωγραφιές -τις ζωγραφιές αγίων-  και όσων δεν τις ήθελαν. Και κέρδισαν αυτοί που τις ήθελαν και τις κρέμασαν και σήμερα τις βλέπουμε όλοι. Κι είναι τόσες πολλές στις εκκλησιές που ζαλίζεται το μάτι σου και δεν ξέρεις καλά-καλά τι βλέπεις ...

Και τρώμε ψάρι ... έτσι έλεγε η γιαγιά μου, αν κι αυτό ενώ έψαξα για να το επιβεβαιώσω δεν το βρήκα πουθενά γραμμένο ... Για τα παιδιά πιότερο,τα μικιά, παιδάκι μου, όχι για τους μεγάλους, γινόταν αυτό ... ΄Οπως και του Ευαγγελισμού... και των Βαΐων ... ψάρι για να σπάσει η νηστεία και να πάψουν μερικοί-μερικοί να παραπονιούνται για το στομάχι τους.

΄Ετσι έλεγε η γιαγιά μου η καλή ...
΄Ετσι κι ο Σμυρνιός πατερούλης μου, έλεγε κι έπραττε ...

Κι ακόμη, ο μπαμπάς μου έλεγε πως ο παπούς μου δεν έλεγε να πάψει να λέει -μα κάθε μέρε λέει το ΄λεγε- πως ... Αν ο άνθρωπος γεννιόταν χωρίς στομάχι, να δεις πόσο αλλιώς θα ΄ταν όλος ο ντουνιάς****

* όπου τουρκιστί γιατάκ = κλίνη, κρεβάτι
**όπου τουρκιστί καβγά = διαμάχη, τσακωμός
*** όπου τουρκιστί νινέ = γιαγιά ελληνιστί
**** ντουνιά = κόσμος

Σας φιλώ
κι εξέρχομαι ...
Ε.-

Κάτι ακόμα
Οι κάποιες λέξεις που σημειώνω στο τέλος, είναι λέξεις που μου ΄μειναν κυρίως από τη γιαγιά μου μαζί με τα διάφορα όμορφα άλλα που μου άφησε. Κι η εξήγηση που ακολουθεί είναι η απόλυτη νοηματική της γιαγιάς μου.  

Οι εξηγήσεις που σημειώνω δεν στηρίζονται σε κανένα λεξικό, κανένα γκουγκλ, καμία επίσημη ή ακριβή μετάφραση. Είναι λέξεις που μ΄αυτή τη νοηματική τρύπωσαν στο μυαλό μου γιατί έτσι τις είχε μάθει εκείνη κι έτσι τις χρησιμοποιούσε. Είναι λέξεις που μου ΄ρχονται στο μυαλό απλά όπως κυλάει το κείμενο. Νοήματα μέσα απ΄ τις θύμησες. Μωρέ, μερικές φορές είναι σα να γράφω μ ΄εκείνη πλάι μου, και να μου  να λέει ιστορίες. Μερικές πάλι είναι σα να την ακούω να παραπονιέται μόνη. Ενώ κάποιες άλλες, την ακούω, μουρμουράει! Είμαι σίγουρη!

Ε.-

 Που ΄σαι γιαγιά μου ν΄ακούσεις! Μόλις προχτές μου είπαν πως ... κάποια, καλεσμένη κάπου ... πήγε για γλυκό, στα κυριλέ επιδόρπιο, μια γαβάθα κόλλυβα! 

Τι θα ΄λεγες γιαγιά αν το βλέπες ή τ΄άκουγες αυτό;

τι να πω κι εγώ, τι να πω!!!!!!!!!!!!!!!